بررسي كالزايي و باززايي جهت ايجاد تنوع ژنتيكي در ژنوتيپهاي مختلف گل محمدي (Rosa damascene. L)

Callus induction and regeneration of different accessions for genetic variation of Rosa damascene Mill.

گل محمدي Mill. ) (Rosa damascena از مهمترين گونه هاي معطر است كه داراي خواص دارويي و اثرات درماني مي باشد. در اين تحقيق، بررسي باززايي جهت ايجاد تنوع ژنتيكي بر روي 18 ژنوتيپ مختلف گل محمدي صورت گرفت. القاي كالوس بر قطعات برگ، گلبرگ، ميله و گوشوارك برگ ژنوتيپ هاي مزبور انجام گرديد. كشت ريزنمونه ها روي محيط MS نيمه جامد با غلظتهاي مختلف هورموني انجام گرديد. ميزان كل كال زايي در هر ژنوتيپ اندازه گيري شد و داده هاي حاصل در قالب يك آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح كاملا تصادفي در سيستم SPSS مورد تجزيه واريانس قرار گرفت و مقايسه ميانگين ها با آزمون دانكن انجام شد. بين ژنوتيپ ها اختلاف معني داري در سطح 0/01 ≥P مشاهده شد و همچنين نتايج حاصل از آزمون دانكن نشان داد كه ژنوتيپ هاي استانهاي آذربايجان شرقي و غربي داراي كمترين پتانسيل كال زايي و ژنوتيپ اصفهان 6 بيشترين پتانسيل كال زايي بر روي بهترين محيط كالزايي شاملMS حاوي يك ميلي گرم در ليتر Kinetin و 5 ميلي گرم در ليتر PCPA (mono chloro phenoxy acetic acid) مي باشند. جهت باززايي از محيطهاي كشت پايه MS و B5 و DKW به همراه هورمون هاي متنوع در غلظت هاي مختلف استفاده گرديد. از بين اين هجده ژنوتيپ فقط در كالوس هاي بوجود آمده از ساقه ژنوتيپ اصفهان4 در محيط MSے BA باززايي صورت گرفت. بر اساس نتايج حاصل، باززايي در گل محمدي تحت تاثير ژنوتيپ، نوع ريزنمونه و غلظت تنظيم كننده هاي رشد قرار مي گيرد و استفاده بهينه از اين فاكتورها در نيل به اندام زايي مناسب و باززايي گياه از كالوس در جهت ايجاد و بكارگيري تنوع سوماكلوني، امري ضروري مي باشد.

Rosa damascenes Mill. is a most important aromatic plant that it has pharmacies properties'. In this research regeneration of 18 different accessions was studied for genetic diversity production. Callus induction was achieved on leaf, petiole, stipule and filament sections of these accessions. Culture of explants was done on semi solid MS medium supplemented with growth regulator(s) in different concentrations of 2, 4- D, IBA, NAA, PCPA, Kinetin and BAP. Total callus induction about each accession was measured and these data were analyzed at randomized complete design by using of SPSS software (2006). Averages were compared by Duncan's multiple rang test. Genotypes showed significant differences (P<0.01) for callus induction. Also, lowest and highest callus induction was observed repeatedly in genotypes of Azerbaijan ( western and eastern) and Isfahan 6 that last, cultured on MS medium contained 1 mg/l Kinetin and 5 mg/l PCPA. The media such as B5, DKW and MS with different ranges of growth regulators were used for regeneration. Within 18 accessions, regeneration of callus was done at stem explants of Isfahan 4 accession in MS medium with 3mg/l BA. The results emphasized on genotype, kind of explants and concentration of growth regulators as key factors in regeneration of Rosa damascene and optimal application of these factors was necessary for soma clonal variation followed by organogenesis and regeneration from callus.