سرشت و سرنوشت انسان از ديدگاه علامه طباطبائي

Nature and Destiny of Human from Allameh Tabatabai’s Point of View

شناخت سرشت و فطرت انساني يكي از مباحث بسيار اساسي قرآن مجيد، سنت مأثور، عرفان و فلسفة اسلامي است. با توجه به شناخت فطرت، حقيقت و ماهيت انسان از ديگر انواع حيوانات متمايز مي‌گردد. نويسندة مقاله، در اين جستار كوشيده تا ماهيّت «سرشت» انسان و چگونگي «سرنوشت» آدمي را از ديدگاه علامه طباطبائي ارائه نمايد. علامه در آثار گوناگون خويش، به‌ويژه در تفسير الميزان، در باب سرشت و سرنوشت انساني مباحث ژرفي دارد. به طور كلّي، از نظر علامه، شناخت سرشت و فطرت انسان موجبشناخت سر نوشت ويمي‌گردد، چون آدمي موجودي است كه از حيث نوع خلقت، نامتناهي ظلّي و در عين حال، دين‌گراست. بديهي است كه چنين موجودي، انتخاب‌گر و مختار است كه خود سرنوشت خويش را رقم مي‌زند وكمال مطلوب خود را در گزينش دين مي‌يابد؛ به بيان ديگر، انتخاب‌گري و دين‌گرايي انسان، لازمة نوع خلقت و سرشت اوست و كمال نهايي وي در پيروي از دستورهاي دين است.

Knowing human nature is one of the vital subjects of the Holy Quran, tradition, mysticism, and Islamic philosophy. By this knowledge, entity and essence of human will be distinguished from other animals. The writer of this assay has tried to explain the nature and quality of human destiny from Allameh tabatabai’s point of view. Allameh in his various books- especially in Commentary of Almizan holds very profound ideas about the nature and destiny of human being. In short, from his point of view, knowing human nature get us to know human destiny because human is both an infinite creature and religious existent. It is clear that this kind of entity has a free will to choose his destiny. In other words, freewill and religion orientation of human are necessary for his creation and nature, and his perfection lies in observing religion.