سير استكمالي انسان در تفسير عرفاني امام خميني(ره) و علامه جوادي آملي

Ripen Process of Human in the Mystical Interpretation of Imam Khomeini and Ayatollah Javadi Amoli

اين پژوهش از نوع كاربردي است كه با هدف بررسي سير استكمالي انسان در قرآن و عرفان انجام شده‌است. در اين تحقيق، به روش مطالعة توصيفي‌ـ تحليلي بدين پرسش پاسخ داده مي‌شود كه چه مؤلفه‌هايي از ديدگاه امام خميني(ره) و علامه جوادي آملي بر كمال انسان تأثير مي‌گذارد و موجب مي‌شود تا از فرصت زندگي در اين دنيا كه بهترين، بلكه تنها زمان براي رشد و پرورش روح است، استفاده نمايد. راهكارهاي قرآن و عرفان دربارة اين مسئله چيست؟ پس از گردآوري اطلاعات به روش كتابخانه‌اي و تجزيه و تحليل آن‌ها به روش تحليل محتوا اين نتايج به دست آمده‌است: نگاه حضرت امام خميني(ره) و علامه جوادي آملي به گونه‌اي است كه برخلاف برخي ديگر از اهل عرفان مانند ابن‌عربي در تقسيم‌بندي اوليه خود، انسان را به دو قسم «انسان كامل» و «انسان حيوان» تقسيم نمي‌كنند، بلكه انسان را برخلاف حيوانات، صاحب دو مقام مي‌دانند كه به سبب داشتن مقام عنداللّهي، براي دور شدن از خوي حيواني ‌بايد «سير استكمالي» داشته باشد، چنان‌كه هدف از خلقت نيز چنين بوده‌است. از نگاه ايشان، انسان به دلايل متعددي (مانند مقام خلافت الهي و نيز قوس نزول و صعود)، نسبت به ديگر موجودات از كرامت برخوردار است. بنابراين، با سِير استكمالي خود، قابليت حركت به سوي غايت غيرمتناهي الهي را دارد.

This is an applied research which seeks to evaluate the scientific and practical perfection of man in the Quran and mysticism. In this research with an analytic method, we try to answer: What components influence the scientific and practical perfection of man and have made him seize the opportunity to live in this world which is the best time to train and nurture his soul? an‎d what are the strategies of Quran and mysticism about it? The following findings were made after collecting and analyzing the data using a library approach. Based on the primary classification and attitude of Imam Khomeini and Ayatollah Javadi Amoli, unlike some other classifications of mystics such as Ebne Arabi’s classification, humans are not divided into perfect humans and animal humans. However, they Believe humans, unlike animals, have two ranks. Due to a high position before Allah, and in order to get away from the animal trait, they must have a ripen process, which is the purpose of the creation. In their opinion, for various reasons such as his rank as Caliph of Allah, and descendent and ascendant arcs, human has dignity over other creatures. Thus, with the ripen process, human has the potentiality to move towards the non-finite divine aim.