اسلام سياسي مدرن در تركيه؛ مطالعۀ موردي انديشه و آموزه هاي سياسي نجم الدين اربكان

MODERN POLITICAL ISLAM IN TURKEY, A CASE-STUDY OF NECMETTIN ERBAKAN'S THOUGHTS an‎d TEACHINGS

نجم‌الدين اربكان پدر اسلام سياسي مدرن در سايۀ دموكراسي در تركيه است. در حقيقت ايشان در سايۀ دموكراسي در تركيه دست به تأسيس احزاب سياسي مختلفي (مانند حزب نظام ملي، حزب رفاه و حزب فضيلت و ...) مي‌زند و تلاش مي‌كند تا اسلام را دوباره در جامعۀ تركيه احيا كند. ليكن پرسش اصلي اين پژوهش اين است كه نسبت ميان دين و دولت در انديشۀ نجم‌الدين اربكان چگونه قابل تبيين است؟ شايان يادآوري است كه در اين نوشتار توصيفي-تحليلي تلاش شده است تا با ملاحظۀ چارچوب تحليلي چهارمرحله‌اي اسپرينگز، آموزه‌هاي اربكان مورد واكاوي و مشاهدات، مسئله‌شناسي، آرمان‌شهرسازي و راه‌حل‌هاي او براي نيل به جامعۀ مطلوب مطالعه و بررسي شود. در صورت‌بندي كلي از انديشۀ اربكان مي‌توان گفت وي فعاليت‌هاي نخبگان كماليستي را مشكل اصلي جامعۀ تركيه قلمداد كرده و علت را در دور شدن از گذشته و پيشينۀ تاريخي جست‌وجو مي‌كند و مي‌كوشد آرمان‌شهري ايجاد كند كه در آن تغييرات ساختاري و نظام‌سازي عادلانه بر هر برنامۀ ديگري اولويت داشته باشد. اربكان راه‌حل مشكلات و معضلات اجتماعي و سياسي جامعۀ تركيه را در اسلام سياسي مدرن و منطبق با نيازهاي بشر در دوران معاصر، اتحاد مسلمانان و تلاش و جهاد همه‌جانبه براي پيشرفت و همكاري و معاضدت با رويكردهاي سكولار (نه تقابل با آنها) ترسيم مي‌كند.

Necmettin Erbakan is the father of modern political Islam under democratic rule in Turkey. In fact, he established different political movements in Turkey (like the National System Party, Welfare Party, Fazilat Party, etc.) and tries to revive Islam in the setting of a democratic Turkish society. The main question of this research is how to describe the relationship between religion and state in his thoughts. The Article is trying to show the observations, the issues, the utopian ideals and the different ways of reaching a desirable society in the views of Erbakan using the Springs Analysis System. In a general review of Erbakan's thoughts we can say he had identified Kamalist elites’ activities as the main problem for the Turkish society. He sought the reason for this in distancing away from the past and previous history and in trying to make a utopia with the preference of systematic change and just regulation over all other programs. Erbakan perceived modern political Islam, the unity of Muslims and the effort for progress and combating secular movements as viable solutions in the face of social and political problems in contemporary Turkey.