تأثير تنوع سازي محصولات و خدمات شركت بر ارزش شركت: با درنظرگرفتن فرصت هاي رشد

Growth opportunities and the effect of corporate diversification on firm Excess value

هدف اصلي اين پژوهش، مطالعه و بررسي تاثير تنوع سازي شركتي بر ارزش شركت با در نظر گرفتن فرصت هاي رشد در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مي باشد. متغير وابسته پژوهش از طريق نسبت جمع ارزش بازار سهام و ارزش دفتري بدهي به ارزش ورودي شركت هاي تنوع يافته محاسبه گرديد. ارزش ورودي شركت هاي تنوع يافته نيز، از طريق مجموع حاصلضرب فروش هر بخش شركت تنوع يافته در ضريب ميانه نسبت جمع سرمايه (ارزش بازار سهام به علاوه ارزش دفتري بدهي ها) به فروش شركت هاي تك بخشي در هر صنعت محاسبه شد. همچنين از سه شاخص آنتروپي، هرفيندال و تعداد بخش ها براي محاسبه متغير مستقل (تنوع سازي) استفاده گرديد. فرصت هاي رشد نيز از طريق نسبت Q توبين اندازه گيري گرديد. جامعه آماري پژوهش شامل 191 شركت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (55 شركت تنوع يافته و 136 شركت تك بخشي) بين سال هاي 1395-1391 مي باشد. نتايج حاصل از رگرسيون حاكي از آن بود كه تنوع سازي بر ارزش شركت تاثير معنا داري دارد. هر سه شاخص تنوع سازي شامل شاخص آنتروپي و شاخص هرفيندال و تعداد بخش ها داراي تاثير مثبت بر ارزش شركت مي باشد. همچنين نتايج تحقيق حاكي از نقش تعديل گر متغير فرصت هاي رشد بر ارتباط بين تنوع سازي و ارزش شركت است.

The main purpose of this research is to study the impact of corporate diversification on firm’s excess value by including opportunities among firms listed in Tehran Stock Exchange. Excess value as an independend variable was measured by the natural logaritm of firm’s actual value (sum of market stock value and debt book value) to its imputed value. Diversified firms imputed value was calculate the imputed value of each segment by multiplying the median ratio، for single-segment firms in the same industry، of total capital to sales by the segment’s level of the accounting item. To measure independent variable (diversification)، We use three indexes including Entropy، Herfindal and number of sections. Growth opportunities was measured by Q Tobin’s ratio. The initial sample of this research includes 191 firms listed by Tehran Stock Exchange (55 diversified firms and 136 single-business firms) for the period of 2013 to 2017. Regression results showed that diversification has a significant impact on excess value. All three diversification indexes including Entropy، Herfindal and number sections have positive impact on excess value. Also، the research results indicate the moderating role of growth opportunities variable on the relationship between diversification and excess value.