شناسايي و اولويت‌بندي عوامل موثر بر شكل‌گيري احتكار با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP)

Identification and Ranking the factors of hoarding outbreak; Using Analytical Hierarchy Process (AHP)

احتكار يك از معضلات اقتصادي است كه زندگي اجتماعي را تحت تاثير قرار مي‌دهد. وجود نارسايي در تامين كالاهاي اساسي و اقلام مصرفي مورد نياز مردم از سويي سبب افزايش قيمت‌ها شده و به نوبه خود موجبات تنگ‌شدن معيشت آنان را فراهم مي‌آورد و از سويي هم امنيت رواني مردم جامعه را تحت الشعاع قرار مي‌دهد. متاسفانه در طي سال‌هاي متمادي نوع برخورد با اين پديده، يك برخورد انفعالي و پسيني بوده است بدين ‌گونه كه براي شكسته شدن احتكار، فرد محتكر ملزم به عرضه كالاي خود به بازار مي‌شده است. اگر سياستگذاران اجتماعي شناخت دقيقي از علل شكل‌گيري احتكار نداشته باشند امكان مبارزه همه‌جانبه با آن را نخواهند داشت. اين مقاله در پاسخ به اين نياز، ضمن شناسايي عوامل گوناگون فرهنگي-اجتماعي، اقتصادي، حقوقي و سياسي موثر بر شكل‌گيري احتكار، با روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) به اولويت‌بندي و وزن‌دهي اين عوامل مي‌پردازد؛ نتايج مطالعه حاكي از آن است كه «رواج فرهنگ بازار محور غربي»، «عدم مديريت صحيح شوك‌هاي اقتصادي» و «ازبين رفتن قبح احتكار در جامعه» سه عامل اصلي اثرگذار بر شكل‌گيري احتكار هستند.

Hoarding is one of the economic problems that affect social life. The lack of supply of basic goods and consumables items that needed for people life, increases prices and, in turn decrease the social welfare. On the other hand, hoarding affects the mental security of the people of the society. Unfortunately, over the long years, dealing with this phenomenon has been a passive, and for the breakdown of hoarding, hoarder was obliged to supply its goods to the market. If social policymakers do not have precise knowledge of the causes of hoarding outbreak, they will not have the possibility to battle with it immensely. In response to this need, this paper try to identify the various cultural, social, legal, and political factors affecting the hoarding outbreak and then prioritize these factors through Analytic Hierarchy Process (AHP). The results of the study indicate that "The prevalence of Western-market-based culture"," The lack of proper management of economic shocks" and "non- abomination of hoarding in the view of people" are the three main factors that cause rampancy of hoarding.