پيوند عناصر جادويي و انگاره هاي كهن الگويي در قصه هاي عامه

قصه­ هاي عامه يكي از محبوب­ ترين انواع ادب شفاهي و بستري مناسب براي مطالعه فرهنگ هر ملت است. اين قصه ­ها دربردارنده عناصر جادويي است كه از گذشته­ هاي دور، جزئي از باورهاي رايج در ميان مردم بوده ­است. عناصر جادويي قصه­ ها را مي­توان به سه گروه شخصيت­ هاي دارنده قدرت جادويي، اشياي دارنده قدرت جادويي و كلام جادويي تقسيم كرد. ترتيب بسامد و فراواني­ اين عناصر در قصه­ ها عبارت­ اند از: اشياي برساخته بشر، عناصر طبيعت، جادوگران، اشياي خيالي، موجودات خيالي، كلام جادويي، موجودات پيكرگردان، حيوانات جادوگر و شيطان. يافته­ ها نشان مي­دهند كه عناصر جادويي در 89% جامعه آماري، در قصه­ هاي دربردارنده كهن ­الگوي سفر ديده مي­ شوند. عناصر جادويي در روساخت قصه ­ها، در تحليل عميق ­تر خود با خويشكاري­ هاي انگاره­ هاي كهن ­الگويي در ژرف­ ساخت قصه در پيوند هستند. كاركرد دوگانه دارندگان قدرت جادويي سبب شده است عناصر جادويي داراي خويش كاري دوگانه كهن ­الگويي، رهايي ­بخش و خطرناك باشند كه جادوي سفيد و جادوي سياه نام گرفته ­است. بدين سبب در قص­ه ها انگاره كهن­ الگويي سايه با خويشكاري خطرناك و جادوي سياه، نقش درگيركردن قهرمان با چالش­ها را به عهده دارد و انگاره كهن ­الگويي پيرخرد با خويش كاري ياري­ گري و جادوي سفيد، نقش رهانندگي قهرمان از چالش­ها را به عهده­ گرفته ­است.