تدوين برنامه درسي صلح در آموزش عالي: يك مطالعه كيفي

Developing of Peace Curriculum in Higher Education: A Qualitative Study

زمينه و اهداف: برقراري عدالت و عدم تبعيض از راه تعليم و ترويج مفاهيمِ صلح‌آميز مي‌تواند نويدبخش استفاده از اين آموزه‌ها در زندگي آينده افرادباشد. به همين سبب هدف پژوهش پيش رو تدوين برنامه درسي صلح در آموزش عالي جمهوري اسلامي ايران بوده است. روش بررسي: براساس طرح كيفي و روش مطالعه موردي، به منظور تعيين عناصر لازم براي تدوين برنامه درسي صلح، با استفاده از پرسشنامه باز پاسخ و نيمه‌ساختارمند با نمونه‌گيري هدفمند و تكنيك اشباع نظري، نظر استادان و متخصصان گروه حقوق و علوم اجتماعي دانشگاه‌هاي شهيد بهشتي، اصفهان، شيراز و كرمان به‌دست آمد. آنگاه داده‌هاي به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار Nvivo نسخه 11 از طريق فن تحليل مضمون تجزيه و تحليل شد و يافته‌ها در قالب شبكه مضامين پايه، سازمان‌دهنده و فراگير دسته‌بندي و سازماندهي شدند. براي اعتباريابي داده‌هاي كيفي، از روش همسوسازي نتايج حاصل از شبكه مضامين و تحليل اسناد استفاده شد. يافته‌ها: براساس نتايج به‌دست‌آمده، برنامه درسي صلح (مضمون فراگير) داراي ابعادي چون محتوا، منطق، اهداف، روش‌ها و محيط يادگيري به عنوان مضامين سازمان‌دهنده است و هر كدام از اين مضامين نيز داراي سطوح و مضامين پايه متنوعي هستند كه مي‌توانند براي تدوين برنامه درسي صلح به كار آيند. نتيجه‌گيري: آموزش صلح مي‌تواند به دانشجويان كمك كند تا دانش و مهارت‌هاي لازم را براي يك زندگي صلح‌آميز بياموزند و اين دانش و مهارت را در خانواده، تعاملات اجتماعي و در سطوح ملي و بين‌المللي به كار گيرند. بنابراين لازم است كه براي آموزش و ترويج صلح نه تنها به عنوان يك مفهوم وسيع، بلكه به عنوان يك واقعيت ملموس، از همه منابع و امكانات استفاده شود.

Background and Aim: Establishing justice and non-discrimination through education and promoting peaceful concepts can be a promising way to use these teachings in people's future lives. Therefore, the purpose of this study was to develop a peace curriculum for higher education in Islamic Republic of Iran. Materials and Methods: Based on qualitative design and case study method, in order to determine the necessary elements to develop a peace curriculum, the opinion of the professors and experts of the social sciences and social groups of Shahid Beheshti, Isfahan, Shiraz and Kerman universities was conducted by using an open and semi-structured questionnaires, obtained with purposeful sampling and with theoretical saturation technique. Then, the data which obtained by using N-Vivo softwar, were categorized and organized through the theme analysis. The qualitative data validation method was used to reconcile the results of the content network and document analysis. Findings: Based on results, the peace curriculum (comprehensive content) has dimensions such as content, logic, goals, methods and learning environment as organizing themes, and each of these themes has a variety of levels and themes that can be used to compile Peace curriculum to be used. Discussion: Peace education can help students to learn the skills and knowledge that they need for a peaceful life and apply them in the family, social interactions, and at national and international levels. Therefore, it is necessary to use all of resources and facilities for the education and promotion of peace not only as a broad concept but also as a tangible reality.