عناصر گروتسك در داستان هاي محمد شيرزاد در اسكندرنامه

اصطلاح گروتسك از نيمه قرن شانزدهم در ادبيات اروپا مطرح شد. اگرچه زمينه هاي تعريف اين اصطلاح پيش تر از اين قرن به وجود آمده بود؛ اما ورود اين اصطلاح در قرن هجدهم در ادبيات اروپا به عنوان مقوله اي زيبايي شناسي، هم زمان با ورود آن به مباحث فلسفي هنر بود. كايزر در قرن نوزدهم آن را براي نخستين بار به رسميت شناخت و ماهيتش را تجلي اين دنياي پريشان و از خود بيگانه دانست. در تعريف گروتسك موارد زيادي گفته شده است، ازجمله هر چيز كه عجيب و غريب باشد. اين چيز مي تواند انسان يا حيوان، فضا و يا موقعيتي حيرت انگيز، عجيب و نفرت انگيز باشد. به طور كلي هر چيز كه حاوي سه خصلت عجيب، نفرت انگيز و در عين حال خنده آور باشد، مشمول گروتسك است. نگارندگان در اين مقاله با استفاده از روش كتابخانه اي - اسنادي، ضمن آوردن تعاريفي از اين اصطلاح، اين عناصر را در داستان هاي «محمد شيرزاد»، يكي از سرداران اسكندر مقدوني، در بخش پاياني كتاب اسكندرنامه بررسي كرده اند. اين داستان ها همانند ديگر داستان هاي اين كتاب سرشار از اين گونه عناصرند كه به چهار دسته انساني، حيواني، فضاي گروتسك و عناصر زباني تقسيم شده اند. اين موضوع نشان مي دهد داستان هاي عامه نيز، مانند ديگر داستان ها مي توانند بستر مناسبي براي مطرح كردن اين نظريه باشند.