تحليلي بر راهبرد اتحادهاي آمريكا در خاورميانه و گزينه هاي محتمل در قبال ايران

از دوران جنگ سرد اتحادها و ائتلاف‌هاي متعددي در منطقه خاورميانه ميان برخي بازيگران منطقه‌اي و يكي از قدرت‌هاي بزرگ فرامنطقه‌اي شكل گرفته‌اند. اكثر اين اتحادها بر اساس تئوري توازن تهديد استفان والت قابل توضيح بوده‌اند. در دوران پس از جنگ سرد، آمريكا با حضور نظامي مستقيم در منطقه تلاش كرد تا توازن مطلوب خود را برقرار نمايد – امري كه هزينه‌هاي سنگيني بر آن كشور تحميل كرده و سرانجام بي‌نتيجه بوده است. در شرايط بي‌نظمي كنوني در منطقه، به نظر مي‌رسد هزينه حفظ اتحادهاي سنتي براي آمريكا سنگين‌تر از منافع آن شده است. رئيس جمهور جديد آمريكا نيز آشكارا فوائد چنين هزينه‌هايي در دوره‌هاي قبل از خود را زير سؤال برده است. با توجه به ظهور بازيگران غيردولتي و تعدد و پيچيدگي منابع تهديدكننده منافع آمريكا، ايالات متحده ناگزير بايد به سوي مدل جديدي براي كسب حداكثر منافع در عين كاهش هزينه‌هاي خود در منطقه حركت كند. پرسش‌ اصلي پژوهش حاضر اين بوده كه پاراديم اتحادهاي ايالات متحده در منطقه خاورميانه چرا و به چه سمتي در حال تحول است و گزينه‌هاي جايگزين آمريكا در منطقه به ويژه در ارتباط با ايران چيست؟ نويسنده با استفاده از روش تحليل محتوا به بررسي برخي اسناد تازه منتشر شده از سوي انديشكده هاي آمريكايي پرداخته است. اين اسناد به گونه اي انتخاب شده اند كه معرف سلائق و گرايش هاي گوناگون در سياست خارجي آمريكا باشند. فرضيه پژوهش اين است كه پارادايم اتحادهاي آمريكا در منطقه در دوره سردرگمي كنوني و با توجه به نياز دولت ترامپ به ژست قدرت نمايي، ميان استراتژي "موازنه از راه دور" و "مداخله مستقيم" براي توازن آنچه "سلطه جويي ايران" در منطقه خوانده مي شود در نوسان است. البته فرق عمده ترامپ با اسلاف جمهوري خواه خود در اين است كه او نيز اوباما مي خواهد بار اصلي حفظ امنيت منطقه و هزينه هاي آن را بر دوش متحدين سنتي آمريكا قرار دهد. لذا آمريكا در عين حفظ حضور نظامي خود در خليج فارس از درگيري مستقيم با ايران خودداري كرده و در عوض به توانمندسازي متحدين خود مي پردازد. در عين حال، واشنگتن تلاش مي كند تا با اقدامات تحريك آميز خود، ايران را مسئول نقض برجام جلوه گر سازد. اين روند نوعي "توازن قدرت" فرساينده را در خاورميانه برقرار خواهد كرد كه طي آن، از قدرت همه بازيگران منطقه اي به جز اسرائيل كاسته شده و هزينه مشكلات منطقه براي ساير قدرت هاي فرامنطقه اي همچون چين افزايش خواهد يافت.