صلح غايت‌انگارانه؛ تطبيقي هستي و انسان‌شناسانه بر نظريه صلح در اسلام و غرب

Teleological Peace: An Anthropological and Ontological Comparison of the Theory of Peace in Islam and West

باتوجه به جايگاه صلح در زندگي بشري، مكاتب و نظريه ­هاي مختلف كوشيده اند تا ضمن تفسير و تبيين مفهوم صلح، ضرورت و كاربرد آن را در زندگي بشري با توجه به مباني انسان شناسي و هستي‌شناسي به تصوير بكشند. اسلام نيز به عنوان مكتب آسماني و جهان­شمول نگرشي غايت‌انگارانه و اصالت‌مدار به صلح دارد و آن را مساله‌اي اصيل و ريشه‌دار با فهم خاص انسان و هستي‌شناسانه قلمداد مي ­كند؛ در صورتي كه مكاتب غربي با مبنا قرار دادن اصالت جنگ يا حداكثر نگرش قدرت‌محورانه كه در نهايت به جنگ مي‌انجامد، فهمي متفاوت از هستي‌شناسي و انسان‌شناسي صلح ارائه مي‌دهند. در اين مقاله كوشش خواهد شد تا به اين سوال پاسخ دهد كه اين مباني از ديدگاه اسلام و غرب چه تفاوت‌هايي با يكديگر دارند و كدام فهم و ايده از نظام خلقت و انسان به صلح واقعي نزديك‌تر و واقعي‌تر است تا اين تفاوت در پاسخ به سوال آشكارتر شود كه كليت مكاتب غربي با نگرش اومانيستي و ابزارانگارانه و نه غايت‌انگارانه در خدمت قدرت و الزامات آن به نظريه‌پردازي پرداخته‌اند و مفهوم صلح با توجه به سوابق تاريخي نيز از اين قاعده مستثني نبوده و يا در هدف و يا در عمل تنها مستمسكي براي انديشه قدرت‌محور و نسبيت‌گراي غرب تئوريزه شده است.

Considering the status of peace in the human life, different schools of thought and theories, while interpreting and explaining the concept of peace, have endeavored to depict its necessity and application on the basis of anthropology and ontology. Islam also as a divine and universal school of thought considers a teleological perspective on peace and takes it as an original and deep-rooted issue with a special perception of human and ontological understanding. While the Western Schools of thought by putting the originality of war or ultimately the power-based perspective which would eventually lead to the war, offer a different conception of anthropology and ontology of peace. This paper is an attempt to address the main questions as to how these principles are different with each other from Islamic and Western Perspectives? and which perception and idea of the creation and human are closer and more realistic to the real peace? so that the difference in the answer to the questions is more clear that the generality of the Western schools of thought with humanist and means-based perspective rather than teleological approach have theorized to the purpose of the power and its requirements.