تنوع خصوصيات فيتوشيميايي جمعيت هاي مختلف بابونه گاوي (مخلصه) با نام علمي Tanacetum parthenium كشت شده در شرايط آب و هوايي شهركرد

Phytochemical characteristics variation of different populations of Tanacetum parthenium cultivated in Shahrekord climatic

مقدمه و هدف: بابونه گاوي يا مخلصه (Tanacetum parthenium L) گياهي دارويي، علفي، چندساله متعلق به خانواده Asteraceae است كه به طور خودرو در برخي از مناطق كشور ميرويد. بابونه گاوي در طب سنتي به عنوان ضد درد، مسكن، پايين آورنده تب، ضد روماتيسم و درمان ميگرن كاربرد دارد. مهم ترين ماده موثره اين گياه اسانس آن است. شرايط آب و هوايي نقش عمدهاي در رشد، نمو، كيفيت و كميت ماده مؤثره گياهان دارويي دارند. هدف از اين تحقيق بررسي تاثير شرايط آب و هوايي منطقه كشت بر خصوصيات فيتوشيميايي هشت جمعيت مختلف مخلصه كشت شده در سال 1393در شرايط آب و هوايي شهركرد بود. روش تحقيق: در اين تحقيق بذر گياه مخلصه از هشت منطقه تهيه گرديد. پس از تهيه نشا در گلخانه مركز پژوهشهاي گياهان دارويي، دانشگاه آزاد واحد شهركرد نشاها در اوايل ارديبهشت سال 1393 به زمين اصلي واقع در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد شهركرد انتقال داده شدند. قسمت هوايي گياه در دو زمان پنجاه و صددرصد گلدهي برداشت شد. اسانسگيري نمونهها در سه تكرار بوسيله كلونجر با روش تقطير با آب انجام شد. آناليز تركيبات اسانس بوسيله دستگاه GC/MS انجام شد. نتايج و بحث: بيشترين عملكرد اسانس مربوط به جمعيت گيلانتالش در مرحله صددرصد گلدهي و كمترين عملكرد اسانس مربوط به جمعيت زيارت در مرحله پنجاه درصد گلدهي بود. نتايج به دست آمده نشان داد مهمترين تركيبات اسانس در گياه مخلصه كامفور و بورنيل استات ميباشد كه بيشترين ميزان كامفور مربوط به جمعيت شاهرود با 05/49 درصد در مرحله پنجاه درصد گلدهي و بيشترين ميزان بورنيل استات مربوط به جمعيت گيلان تالش با 56/13 درصد در مرحله صد درصد گلدهي بود. توصيه كاربردي/صنعتي:با توجه به راندمان اسانس و تركيبات آن(خصوصا تركيب كامفور و بورنيل استات) در گونه مخلصه و با توجه به اينكه توليد بيشتر تركيبات مذكور مربوط به جمعيت شاهرود و گيلان تالش ميباشد، بنابراين استفاده از جمعيت اين دو منطقه جهت كشت و كار در شرايط آب و هوايي شهركرد توصيه ميشود.

Background and aim: Tanacetum parthenium L. is herbaceous perennial medicinal plant belonging to the Asteraceae family. Feverfew is used as an analgesic, housing, fever-lowering, anti-rheumatism and migraines in traditional medicine. The most important active ingredient of the herb is essential oil. Variation on genetic and environmental conditions play a major role in the growth, development, quality and quantity of active ingredients of medicinal plants, so this study was conducted to evaluate the diversity of phytochemical characteristics of eight different populations of Tanacetum parthenium at 2014 in Shahrekord region, southwestern Iran. Material and methods: In this study, Tanacetum parthenium seeds were collected from eight regions of Iran. After preparing the seedlings in greenhouses at Research Center in Islamic Azad University of Shahrekord, the plantlets were transferred to the field of University in early April 2014. Aerial part of the plants were harvested at two stages (50% and 100%) of flowering. Hydro-distillated essential oils were analyzed by GC and GC/MS. Results & Discussion: The highest essential oil yield was obtained from the Gilan population at 100% flowering and the lowest essential oil yield was obtained from the Ziarat population at 50% flowering. The results showed that the major compounds were camphor and bornyl acetate and the highest percentage of camphor was identified in the Shahrood population with 49.05% at fifty stage of flowering. Recommended applications / industries: According to essential oil yield and composition (especially comphor and bornyl acetate content) results indicated that two populations of Gilan and Shahrood are suitable to cultivate at Shahrekord climate.