كليدواژه :
غده سيب زميني , غلظت عناصر غذايي , محلول پاشي , مصرف خاكي
چكيده فارسي :
پژوهش حاضر به منظور بررسي تاثير سولفات روي بر عملكرد، غلظت عناصر غذايي و بازيابي و كارايي زراعي روي در مقادير مختلف فسفر خاك، بر روي سيب زميني (Solanum tuberosum L.) رقم آگريا در استان همدان انجام شد. در اين تحقيق سه قطعه آزمايشي با مقادير مختلف فسفر قابل جذب انتخاب و پژوهش با 9 تيمار و سه تكرار و بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي اجرا گرديد. قطعات شامل دو قطعه با فسفر كم (15-10 ميلي گرم در كيلوگرم خاك با و بدون كوددهي فسفر (از منبع سوپرفسفات تريپل) و يك قطعه با فسفر زياد (25-20 ميلي گرم در كيلوگرم خاك بدون كوددهي فسفر) بود. تيمارهاي روي شامل مصرف خاكي مقادير صفر، 20، 40، 60، 80، 100و 120 كيلو گرم در هكتار سولفات روي (ZnSO4.7H2O) و محلول پاشي با سولفات روي با غلظت 5 در هزار يك هفته قبل و يك هفته بعد از گلدهي بود. بعد از برداشت عملكرد غده و شاخساره، ميزان جذب روي و غلظت عناصر غذايي در بخش هاي مختلف سيب زميني اندازه گيري و بازيابي و كارايي زراعي روي محاسبه شد. نتايج نشان داد كه عملكرد سيب زميني تحت تاثير تيمارهاي مختلف روي قرار گرفته است. كاربرد 40 كيلوگرم سولفات روي در هكتار بيشترين و تيمار محلول پاشي با سولفات روي يك هفته بعد از گلدهي كمترين عملكرد غده را موجب شده اند و اختلاف اين دو تيمار 17 درصد بود. محلول پاشي با سولفات روي يك هفته بعد از گلدهي عملكرد مشابه با تيمار شاهد داشت و بين اين دو تيمار اختلاف معني دار در سطح احتمال 5 درصد وجود نداشت. كاربرد مقادير بيش از 80 كيلوگرم در هكتار سولفات روي يا محلول پاشي آن، روي جذب شده در غده را به طور معني داري تحت تاثير قرار دادند و محلول پاشي با سولفات روي يك هفته بعد از گلدهي با 80 درصد افزايش در مقايسه شاهد، بيشترين روي جذب شده در غده را داشت. غلظت روي غده و شاخساره در سطح يك درصد تحت تاثير تيمارهاي مختلف روي قرار گرفت. بيشترين غلظت روي در شاخساره و غده در شرايط محلول پاشي با سولفات روي يك هفته بعد از گلدهي و كمترين آن در شرايط عدم مصرف روي مشاهده شد. اين تيمار به ترتيب باعث افزايش 160 و 24 درصدي روي شاخسارها و غده سيب زميني در مقايسه با شاهد شد. عملكرد غده و شاخساره در سطح احتمال يك درصد تحت تاثير معني دار قطعات با فسفر مختلف قرار گرفتند. مصرف فسفر و يا غلظت بالاي آن در خاك عملكرد غده و شاخساره را افزايش دادند و باعث كاهش غلظت اكثر عناصر غذايي غده و شاخساره شدند. با افزايش مصرف خاكي كود روي به بيش از 40 كيلوگرم در هكتار كارايي زراعي آن به طور معني دار و بيش از دو برابر كاهش پيدا كرد. بيشترين كارايي زراعي روي در شرايط محلول پاشي سولفات روي مخصوصاً در زمان قبل از گلدهي مشاهده شد و اين افزايش در تيمار محلول پاشي قبل از گلدهي حداقل 6 برابر تيمار مصرف خاكي روي بود. بازيابي روي در تمام سطوح مصرف خاكي روي كمتر از دو درصد بود كه به بالاي 20 درصد در تيمارهاي محلول پاشي سولفات روي افزايش يافت. براي دستيابي به حداكثر عملكرد سيب زميني در خاكهاي مشابه مصرف 40 كيلوگرم در هكتار سولفات روي قابل توصيه است. در شرايط مصرف فسفر و يا فسفر بالاي خاك اين توصيه بايد افزايش يابد.
چكيده لاتين :
Introduction: Potato production has fourth rank in the world after rice, wheat, and maize with the production of 321 million tons from 19.6 million hectares. In Iran this important crop has third rank after wheat and tomatoes with the production of 4.6 million tons. Potato is a temperate crop, growing and yielding well in cool and humid climates or seasons, but it is also cultivated in tropical to sub-polar climatic regions, and represents a major food crop in many countries. Potato is sensitive to nutrients deficiency especially phosphorus and zinc. At least one-third of the cultivated soils globally are estimated to contain too low amounts of bioavailable zinc for optimal crop production. In Iran more than 70 percent of irrigated soils suffer from zinc deficiency. Many reasons have role in mentioned deficiency such as calcareous and alkaline soils, lower organic carbon and higher application of phosphorus fertilizer. So, evaluation of zinc fertilizers efficiency is essential under different soil phosphorus conditions.
Materials and Methods: This project was carried out in order to investigate the effect of zinc sulfate levels on yield, nutrients concentration and zinc recovery and agronomic efficiency under different phosphorus conditions in potato (Solanum tuberosum L.) in Hamedan province (Tajarak station). The current research was done as a randomized complete block design with 9 treatments, three replications and three locations (with different soil phosphorus levels). The phosphorus locations were involved two locations with 10-15 mg available P per kg of soil (without or with phosphorus application) and a locations with 20-25 mg available P per kg of soil. Zinc treatments were consisted of soil application of 0, 20, 40, 60, 80, 100 and120 kg of zinc sulfate (ZnSO4.7H2O) per hectare and foliar spray of zinc sulfate at the rate of 5 grams per liter at one week before and one week after flowering. After harvesting, the tuber and shoot yield, tubers and shoot zinc uptake, nutrients concentration were measured in different parts of potato plant, and recovery and agronomic efficiency of applied zinc fertilizer were calculated.
Results and Discussion: The results showed that the zinc treatments significantly affected the tuber yield of potato. The application of 40 kg.ha-1 zinc sulfate and foliar spray of Zn one week after flowering evidenced the highest and the lowest yield, respectively and the difference between these treatments were 17 percent. The differences between without Zn application and foliar spray of Zn one week after flowering were not significant on yield which showed that the time of fertilizer foliar application is very important and by delaying of foliar spray the yield could not increase. The zinc treatments affected significantly tuber zinc uptake and the foliar spray of Zn one week after flowering by 80 percent increase comparing with control, had the highest tubers zinc uptake. The tuber and shoot zinc concentration were significantly affected by the zinc sulfate levels. The highest and lowest concentration of zinc in shoot and tubers were observed in the foliar spray of Zn one week after flowering and control. This treatment caused 160 and 24 percent increasing in shoot and tubers zinc concentration in comparison with control. In spite of considered increase in zinc content by foliar application of zinc one week after flowering, the potato yield did not increase considerably. The tuber and shoot yield were affected significantly by different phosphorus locations
