كليدواژه :
حجيت , ظواهر , بناي عقلاء , اخباريين , اصوليين , ظني الدلاله
چكيده فارسي :
قرآن كتاب الهي، كلام خداست ما انسان ها براي فهم مراد ديگران و تفهيم مراد خود به آن ها، از يك وسيله ارتباطي به نام كلام استفاده مي كنيم . خداوند حكيم نيز به تبع همين ويژگي بشر، با او از طريق كلام ارتباط برقرار كرده است. سخنان خداوند متعال در قرآن، به سه حالت مي باشد: يا نص است كه در حجيّت آن شكي نيست، يا متشابه است كه معناي آن به وسيله دلايل و قرائن ديگر روشن مي شود، و يا ظاهر است كه دلا لت آن ها بر معناي ظاهريشان ظنّي است؛ يعني: احتمال مي دهيم كه مراد، خلاف معناي ظاهري باشد. اصوليين به اين احتمال ضعيف و سست اعتنا نمي كنند، و مي گويند: بناي عقلا بر اين است كه اين احتمال مرجوح و سست است و قابل اعتنا نيست، ولي اخباريّون معتقدند چون دلا لت ظاهر، ظنّي است نمي توانيم دانش آموخته به آن استناد كنيم و بايد بوسيله اخبار و روايات معناي آن را بفهميم، چرا كه مخاطبان واقعي قرآن ائمّه عليهم السّلام مي باشند و عمل به ظواهر قرآن تفسير به راي است، و ما از تفسير به راي منع شده ايم. اصوليين با دلايل محكم اين شبهات را رد كرده اند، و عمده دليل آن ها اين است كه: عقاء، ظاهر كلام را حجّت مي دانند، پس چرا ظاهر كلام خدا، كه فصيح ترين كلام است حجّت نباشد؟ در حالي كه شارع مقدس از عقلاء بلكه رئيس آن هاست. وعمل به ظواهر قرآن نه تنها تفسير به راي نيست بلكه اصلاتفسير نيست چرا كه تفسير يعني كشف قناع، در حالي كه ظاهر هيچ پوشش و قناعي ندارد.