بررسي موانع انتقال و توسعه فناوري در بخش بالادستي صنعت نفت: رويكردي تحليلي

An Analytical Approach to the Study of Barriers to Technology Transfer and Development in Upstream Activities of the Oil Industry

توسعه فناوري در بخش بالادستي نفت كشور، يكي از مهم ترين اهداف و الزامات در توسعه اين صنعت است كه تاكنون تلاش ها و سرمايه گذاري هاي گسترده اي در اين زمينه صورت گرفته است ولي توفيق كاملي حاصل نشده است و همچنان در بخش هايي از اين صنعت، وابستگي هايي مشاهده مي شود. بررسي موانع انتقال و توسعه فناوري در بخش بالادستي صنعت نفت، هدف اصلي اين مقاله بود كه با رويكرد توصيفي- تحليلي و با نگاهي آسيب شناسانه به آن پرداخته است. نتايج پژوهش نشان مي دهد علاوه بر تحليل هايي كه به شناسايي ابعاد و مولفه هاي موثر بر انتقال فناوري مي پردازند مي بايست به موارد مربوط به فضاي دروني، ساختاري و نهادي توسعه فناوري در اين صنعت نيز توجه كرد، لذا در اين راستا، تبيين موانعي نظير كمبود ظرفيت جذب فناوري در اين صنعت در كشور، قفل شدگي نهادي، شكست شبكه هاي نوآوري، شكست هاي سيستمي، عدم توجه به سطوح و اجزاي فناوري، عدم توجه به نقش بازيگران مختلف در حوزه توسعه فناوري هاي اين صنعت و عدم توجه به نقش واسطه هاي نوآوري از جمله نقاط تمركز اين مقاله در تبيين موانع عدم موفقيت كشور در امر انتقال و توسعه فناوري در بخش بالادستي صنعت نفت بود.

Expansion of the oil industry in Iran depends heavily on access to modern technology in upstream activities. So far, despite substantial investments upstream activities as well as some other parts of the oil industry remain heavily dependent on foreign technology. This article adopts an analytical approach to study the issue of access to technology for upstream activities. Our research shows that in additon to studying factors that impact technology transfer we need to study structural and institutional factors that impact domestic development of technology. This article thus dealis with issues such as lack of technology absorption capacity, institutional morass, innovation network failures, system failures, lack of attention to the levels and components of technology, lack of attention to key players in technology transfer and development and lack of attention to technology mediators.