مطالعه اتنوبوتاني و اتنواكولوژي گونه هاي دارويي كچيك (مطالعه موردي مراتع كچيك در شمال شرق استان گلستان)

Ethnobotanical and Ethnoecological Survey on Medicinal Species (Case Study Kechik Rangelands in the Northeast Golestan Province

يكي از موارد بحث برانگيز پيرامون گياهان دارويي، دانش بومي است. اين دانش بسيار گسترده است و جنبه هاي متفاوتي از جمله اتنوبوتاني گياهان دارويي را نيز دربرمي گيرد. اتنوبوتاني به معني دانشي است كه بشر از گياه-شناسي و اكولوژي محيط زيست گياهان دارد. در اين تحقيق يك ارزيابي اتنوبوتانيكي در 5 روستاي واقع شده در منطقه تركمن نشينِ اطراف شهرستان كلاله واقع در شمال شرقي استان گلستان، صورت پذيرفت. جمع آوري اطلاعات با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه در سه مرحله انجام شد و اطلاعاتي مانند زمان جمع آوري، پراكنش اكولوژيكي، نام محلي، خواص درماني و اندام دارويي مورد استفاده براي گياهان مورد مطالعه، مجموعاً با استفاده از 234 پرسشنامه ثبت شد. در اين بررسي تعداد 45 گونه دارويي– خوراكي، متعلق به 21 خانواده با توجه به سابقه مصرف توسط مردم بومي معرفي شد. نتايج نشان داد كه دانش بومي نه تنها داراي اطلاعاتي در زمينه خواص درماني گونه هاي دارويي است، بلكه درمورد خصوصيات اكولوژيكي گياهان (اتنواكولوژي) نيز اطلاعات گرانبهايي دارد كه حتي بدون نياز به عمليات اكولوژيكي و صرف هزينه و زمان بسيار جهت پلات اندازي، مي توان پراكنش تقريبي آنها را نيز برآورد نمود.

Indigenous knowledge on medicinal plants is crucial. This extensive knowledge contains different issues such as ethnobotany of medicinal plants. Ethnobotany is human knowledge on botany and plant ecology. In this paper، an ethnobotanical survey has done in the five Turkmen villages around Kalale district which is located in Northeast of Golestan province. Data collection was done via interviewing، using questionnaires/sheets (totally two hundred and thirty four sheets) at the tree trips/stages to record various data such as collecting time، ecological distribution، local name، medicinal uses and parts of plants used by people. In this study، local people have identified 45 medicinal، edible species which are belonging to 21 families. The results showed that Indigenous knowledge presents invaluable data on the ecological characteristics of plants (ethnoecology)، so that can be used to explain distribution of many plant species without applying any expensive and time consuming ecological methods. Meanwhile they have a rich knowledge about medicinal usage of plants.