كودتاي سياه و تحول جامعه ايران

Black coup and transformation of Iran’s society

كودتاي سوم اسفند 1299ش (كودتاي سياه) توسط انگليس طراحي و به دست عوامل وابسته به آنها اجرا شد، محصول تغيير سياست خارجي انگليس در ايران پس از جنگ جهاني اول بود. انگليس كه از طرفي مجبور به تخليه قواي خود از ايران و از سويي نيازمند حضور يك نيروي نظامي مطمئن در ايران بود، ابتدا قرارداد مشهور 1919م. را تنظيم نمود، اما زماني كه از تصويب نهايي آن نااميد شد، براي تحقق اهداف خود به فكر انجام كودتا افتاد. منظر انتخابي پژوهش حاضر با روش توصيفي- تحليلي و با اتكاء به اسناد و تحقيقات جديد، پاسخ به اين پرسش است كه كودتاي 1299ش چه تأثيراتي در تحولات جامعۀ ايران بويژه فرآيند وابستگي ايران به استعمار غرب داشت؟ در اين راستا كودتاي سياه، اقدامي بود كه در جهت شكل ­گيري يك دولت اقتدارگرا در سال­هاي پاياني حكومت قاجار صورت گرفت. از طرفي، كودتا صرفاً يك جابه­ جايي در قدرت نبود بلكه سرآغاز برنامه­ ريزي­هاي گسترده براي تغييرات و دگرگوني­ هاي هويتي در ايران محسوب مي­گرديد. تغييراتي كه در گامِ نخست نظام سياسي و سرانجام جامعه ايران را درنورديد.

3 Esfand 1299 coup (coup black) which was designed by Britain and applied by the associated factors to them, Caused by changes of Britain’s foreign policy in Iran after the First World War.The Britain which had to evacuate their forces from Iran and on the other hand required the presence of an assured military force in Iran, first adjusted a contract known as 1919, but thought of coup for realization of its goals, when was disappointed of its final approval. The study aims to answer this question by descriptive-analytical method and based on documents and new research what were the impacts of 1299 coup in transformation of Iran’s society especially the process of Iran’s dependence on the West colonialism? In this regard, black coup was an act which happened for the formation of an authoritarian state in the late Qajar. The other hand, the coup was not only a displacement in power, but was the beginning of extensive plans for identity changes in Iran which first were effected the political system and finally Iran’s society.