كاربرد نظريه زمينه اي در پژوهش هاي مرتبط با دانش بومي حفاظت؛ رويكردي براي پاسداشت ميراث فرهنگي ناملموس

Employing Grounded Theory in Conservation Research; a Methodology for Safeguarding of Intangible Cultural Heritage (Indigenous Knowledge

دانش حفاظت و مرمت به مثابه هنر و علم حفظ و انتقال ميراثِ گذشته به آيندگان، همواره نيازمند پايه هاي نظري است كه اين موضوع با فهمِ دقيقِ دانشِ گذشته مي تواند به دركي عميق و بومي از بُعد نظري برسد. علاوه براين، مباني نظري ملحوظ در اين دانش ميتواند بعنوان يك راهنماي نظري مدنظر باشد. كمبود ابزارهايِ مناسبِ نظريه پردازي در رشته مرمت و احياي بناهاي تاريخي با توجه به جوان بودن مقاطع تحصيلات تكميلي و نظريه هاي غربي كه تجانس كاملي با مسائل موجود در ايران ندارند، نياز بكارگيري روشهاي كيفي- تفسيري، متجانس با ماهيت كيفي آن را ايجاب كرده است. در كنار تنوع اين روشهاي كيفي و با توجه به خلا نظري موجود، مي-توان روشهاي پژوهشي كه اين مهم را فراهم ميكنند مدنظر داشت. از اين رو «نظريه زمينه اي» بعنوان يك روش ميتواند مورد توجه باشد؛ عليرغم اينكه مطالعات انجام شده با استفاده از روش مذكور در اين حوزه چه در جهان و چه در ايران بسيار محدودند. در راستاي ضرورتِ طرح اين مباحث نظري و اهميت آنها، هدف اين مقاله تبيين ويژگي ها و فرآيند «نظريه زمينه اي» به عنوان روش پژوهش، چگونگي استفاده از آن در مطالعات دانش بومي حفاظت و شناخت جنبه هاي كاربردي آن در اين مطالعات است. اين مطالعه از دو روش توصيفي- تحليلي برخاسته از مطالعات نظري براي شناسايي نظريه زمينه اي و روش پيمايشي برآمده از تجربه عملي به كارگيري نظريه زمينه اي در حفاظت و مرمت بهره برده است. در نهايت نيز مراحل كلي يك مطالعه با اين روش در پژوهشهاي دانش بومي حفاظت تبيين شده است. نتيجه اينكه بررسي قابليتهاي اين روش نشان مي دهد پژوهشهاي انجام شده با آن خواهند توانست بخش مهمي از محدوديت هاي نظري را مرتفع و مي توان از آن بعنوان روش ارائه نظر، درك و فهم در حوزه حفاظت بهره گرفت.

Conservation/restoration can be regarded as the science of transferring a given cultural from the past to the future، which calls for a comprehensive framework based on keen understanding of the past (indigenous) knowledge. On the other hand، there is very limited number of research for creating theoretical premises in the field of Conservation of Architectural and Urban Heritage. In addition، the Western theories would not fully apply to and address the existing issues in Iran. Therefore، it is more sensible to use qualitative as well as interpretative methods for research in traditional knowledge. One of such methods is “Grounded Theory”، although the use of this method in the field of conservation is not yet prevalent in the world and in Iran as well. This paper aims at explaining the characteristics of grounded theory as an applied research method in the study of indigenous knowledge of Conservation. This research has been conducted with theoretical study in recognition of grounded theory as well as practical experience to apply this method in indigenous knowledge research. Finally، the process of grounded theory in the indigenous knowledge research has been explained. Indigenous knowledge research by grounded theory is as follows: 1) literature review (for theoretical sensitivity)، 2) theoretical sampling، 3) collecting data (derived from the indigenous knowledge sources)، 4) data coding and analysis (until theoretical saturation) and 5) present the theory. At the result،the grounded theory can be a good method to response the theoretical limitation in conservation. This method provides the opinion، perception، and understanding of architecture and conservation.