دانش اكولوژيك سنتي مردم محلي از خواص دارويي گياهان علفي و بوته اي در حوزه ايلگنه چاي ارسباران

Traditional Ecological Knowledge of Medicinal Shrubs and Herbaceous Plants in Arasbaran Forest

دانش سنتي بخشي از فرهنگ منحصر به فرد هر سرزمين است كه در جهت سازگاري با شرايط محيطي از طريق تجربه حاصل شده است و به مرور به بخشي از فرهنگ اجتماعي و توليدي آن جامعه تبديل شده است. گياه شناسي قومي، نزديكترين روش ممكن براي مطالعه دانش مردم از كاربردهاي متعدد گياهاني است كه آن ها را به كار مي برند. اين پژوهش با هدف بررسي دانش سنتي اكولوژيكي مردم محلي روستاهاي جنگلي ارسباران درباره خواص دارويي گياهان علفي و بوته اي موجود در اين منطقه صورت گرفت. جامعه انساني مورد مطالعه در تحقيق حاضر اهالي روستاهاي دهستان هاي ميشه پاره از شهرستان كليبر و منجوان غربي از شهرستان خداآفرين مي باشند. در اين مطالعه كه يك پژوهش گياه قوم شناسي مي باشد از ابزارهاي پژوهش كيفي مانند مصاحبه هاي ساختار نيافته، نيمه ساختاريافته و مشاهده مشاركتي استفاده شده است. يافته ها به شيوه مقوله بندي تحليل شد ه اند. در مجموع 46 گونه علفي و بوته اي از 20 خانواده گياهي با استفاده هاي دارويي سنتي شناسايي شد. دانش مردم محلي در رابطه با اين گياهان دارويي شامل شناسايي گياه، پراكنش محلي، فصل برداشت مناسب، كاربردهاي دارويي، اندام خاص مورد استفاده، نحوه جمع آوري و نحوه استفاده مي باشد. بيشتر گياهان دارويي مورد استفاده از مراتع جمع آوري مي شوند، اندام اصلي مورد استفاده آن ها برگ است، به صورت جوشانده و دم كرده مورد استفاده قرار مي گيرند و براي درمان بيماري هاي چون سرماخوردگي، سرفه و عفونت ها مورد استفاده قرار مي گيرند.

Traditional knowledge is a part of the unique culture of each territory for environmental compliance، that has been achieved through experience and has become part of the social and productive culture of that society. Ethnobotany is the best possible way to study people's awareness of the numerous uses of plants. This study examined the traditional ecological knowledge of local people on herbaceous and shrub plants that took place in forest villages of Arasbaran area، northwestern Iran. The human population studied in this research were villagers of Mishepareh، rural district located in Kaleybar County and west Manjovan، rural district located in Khodaafrin County of eastern Azarbayjan. In this study، we used qualitative data collection techniques such as unstructured interviews، semi-structured interviews، and participant observation. In total، 46 herbaceous and shrub species were detected with traditional medicinal uses. Local people's knowledge about medicinal plants includes ways to use، medicinal uses، proper harvest season، local distribution، processing methods and special parts used. In general، people in the study area have a rich knowledge in this field and ethno-botanist researchers are in need to record these treasures and prevent their loss and forgetfulness.