پديد آورندگان :
فضلعلي پور، مريم دانشگاه گيلان - دانشكده كشاورزي , ربيعي، بابك دانشگاه گيلان - دانشكده كشاورزي , سميع زاده لاهيجي، حبيب اله دانشگاه گيلان - دانشكده كشاورزي , رحيم سروش، حسين موسسه تحقيقات برنج كشور، رشت
كليدواژه :
عملكرد دانه , گزينش چند صفتي , تجزيه عليت ژنتيكي , برنج
چكيده فارسي :
استفاده از روش‌هاي گزينش چند صفتي براي انتخاب گياهان مطلوب از نظر مجموعه‌اي از صفات كمي مؤثرتر از روش انتخاب مستقيم مي تواند باشد. در اين تحقيق، 87 بوته F 2 حاصل از تلاقي بين ارقام غريب و IR28 برنج، به منظور ارايه شاخص‌هاي گزينشي مناسب براي اصلاح عملكرد و صفات مرتبط با آن، در مزرعه تحقيقاتي مؤسسه تحقيقات برنج كشور (رشت) در سال زراعي 1383 مورد ارزيابي قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد روز از كاشت بذرهاي جوانه زده تا رسيدگي كامل، ارتفاع بوته، طول خوشه، طول و عرض برگ پرچم، تعداد خوشه در بوته، تعداد دانه پر در خوشه، تعداد كل دانه در خوشه، وزن صد دانه، عملكرد دانه در بوته، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، طول و عرض دانه بود. نتايج حاصل نشان داد كه در بين صفات اندازه‌گيري شده، وزن صد دانه، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت هر كدام با مقدار 0/99 و عرض برگ پرچم با مقدار 0/35 به ترتيب بيشترين و كمترين ميزان وراثت پذيري عمومي را به خود اختصاص دادند. نتايج تجزيه عليت نشان داد كه عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت و تعداد دانه پر در خوشه اثرات مستقيم مثبت بر روي عملكرد دانه داشتند. برآورد پنج شاخص گزينشي مختلف براساس دو شاخص بهينه و پايه نشان داد كه با استفاده از گزينش بر مبناي صفاتي نظير عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت و تعداد دانه پر در خوشه، با توجه به اثرات مستقيم ژنتيكي (ضرايب عليت ژنتيكي) و وراثت‌پذيري آنها به عنوان ارزش‌هاي اقتصادي، مي‌توان به شاخص‌هاي برتر و مناسب جهت اصلاح جمعيت دست يافت. به علاوه نتايج اين تحقيق نشان داد كه استفاده از هر دو شاخص بهينه و پايه، پيشرفت ژنتيكي تقريباً مشابهي براي صفات مورد مطالعه ارايه مي‌دهند . به هر حال استفاده از شاخص پايه به دليل سهولت محاسبات و تفسير نتايج بر شاخص بهينه ارجحيت داشته و پيشنهاد مي‌گردد.
چكيده لاتين :
Application of selection index for screening desired plants based on complex quantitative traits can be more effective than direct selection. This study was conducted using an F2 rice population consisting of 87 plants derived from a cross between two cultivars Gharib and IR28. The purpose was to establish suitable selection indices for increasing yield and its related traits in research farm of Rice Research Institute of Iran (RRII), Rasht, in 2005. Studied traits included the days from sowing, germinated grain to maturity (MD), plant height (PH), panicle length (PL), flag leaf length (FL), flag leaf width (FW), number of panicles per plant (PP), number of grains per panicle (GP), number of spikelets per panicle (SP), 100-grain weight (GW), grain yield per plant (GY), biomass (BM), harvest index (HI), grain length (GL) and grain breadth (GB). Among the studied traits, 100-grain weight (GW), biomass (BM) and harvest index (HI) (0.99) and flag leaf width (FW) (0.35) showed the highest and lowest broad-sense heritability, respectively. Path coefficient analysis revealed that BM, HI, GP had positive direct effects on GY. Calculation of five different selection indices based on optimum and base indices indicated that selection for BM, HI and GP using genotypic path coefficients and their heritability as economic values would be a suitable selection criterion for improving population. Moreover, this study showed that both optimum and base indices show the same genetic progress for the studied traits. Since evaluation of base index, is much easier than the optimum index, it is highly recommended.
