عنوان مقاله :
پيدايش و گسترش قنات در دنياي قديم
عنوان به زبان ديگر :
THE ORIGIN and SPREAD OF QANATS IN THE WORD
پديد آورندگان :
اردشيريان، شهرام دانشگاه خوارزمي , پرگاري، صالح دانشگاه خوارزمي , حاتمي نژاد، حسين دانشگاه تهران - گروه جغرافيا , انگليش، پاول وارد دانشگاه تگزاس - موسسه خاورميانه Paul ward ، English
كليدواژه :
قنات , آبياري , دوران پيش از هخامنشيان , سكونتگاه‌هاي بشري
چكيده فارسي :
چاه كانال‌هاي زير زميني (قنات) اهميت فراواني در تاريخ آبياري و سكونت بشردر زمين‌هاي حاصلخيز در دنياي قديم دارند.[i] به نظر مي‌رسد كه چاه تونل‌هاي رايج در دوران پيش از هخامنشيان، در دوران شاهان اين سلسله از ايران به مصر، مشرق و ناحيه ي عرب نشين گسترش يافتند (530-531 قبل از ميلاد). اعراب قنات را تا آفريقاي شمالي، اسپانيا و قبرس گسترش دادند. نمونه‌هاي قنات، همچنين در آسياي مركزي، غرب چين، ودر مقياس كمتري در نواحي خشك آمريكاي لاتين يافت مي‌شود. در دوران مدرن بيش از بيست واژه براي شناسايي اين چاه‌هاي افقي استفاده مي‌گردد. در ايران واژه عربي قنات به معني باريكه و يا مجراي آب مورد استفاده قرار مي‌گرفت، و در افغانستان واژه كاريز استعمال مي‌گرديد. در حاليكه در سوريه، فلسطين و آمريكاي شمالي فوقرا رايجتر مي‌باشد. در تمامي اين نواحي چاه تونل‌ها هنوز به شكل سنتي احداث مي‌گردند، و سكونتگاه‌هاي بشري بسياري براي آب مصرفي و كشاورزي به آنها وابسته مي‌باشند. هر جا كه قنات مورد استفاده بود، ساختار و الگوي مالكيت و زمين داري را در روستا به شدت تحت تاثير قرار داده است
چكيده لاتين :
Subterranean tunnel-wells (qanat,s) are extremely important in the history of irrigation and human settlement in the arid lands of the Old Word. Apparently originating in pre- Achaemenid Persia, tunnel-wells spread to Egypt, the Levant, and Arabia in Achaemenid times (550-331 B.C). The Arabs carried Qanats across North Africa in to Spain and Cyprus; they are also found in central Asia, western China, and on a more limited scale in dry regions of Latin America. In modern times, more than tewenty terms are used to identify these horizontal wells; the Arabic word qanat meaning "lance" or "conduit" is used in iran , the Persian terms "KARIS" is used in Afghanistan, while in Syria, Palestine, and North Africa Fuqard (pronounced foggarra) is the most common term. In all of these regions, tunnel-wells are still being constrcted in the traditional manner, and many sttlements depend on them for irrigation and domestic water. Where used, qanats have stongly influenced village sotio- economic organization and patterns of ownership and tenure.
عنوان نشريه :
پژوهش نامه تاريخ
عنوان نشريه :
پژوهش نامه تاريخ
