تصوف و تشيع از واگرايي تا همگرايي

Sufism & Shi ism From Divergence To Convergence

حد فاصل قرن هفتم تا دهم هجري يكي از دوره‌هاي تعيين كننده و سرنوشت ­ساز در حيات سياسي و اجتماعي «تصوف» و «تشيع» به شمار مي‌رود. دگرگوني‌هاي سياسي، اجتماعي و اعتقادي كه در پي سقوط خلافت عباسي جهان اسلام را فرا گرفت در حيات سياسي و اجتماعي تصوف و تشيع نيز- به عنوان دو جريان پايا و دير پا- موثر بود. در حد فاصل نابودي خلافت عباسي در بغداد تا روي كار آمدن پادشاهي مرشد- شاهان صفوي، تصوف و تشيع زمينه‌هاي رونق بيشتر و كاركردهاي موثرتري پيدا كردند و در كنار كاركردهاي سياسي، دستاوردهاي فرهنگي قابل توجهي را به دست دادند. از اين جهت، كاركردهاي سياسي اين دو جريان نيز برپايه مباني فكري و مبادي معرفتي پيش ساخته‌اي انجام گرفت كه جايگاه آن‌ها را از مقبوليت بيشتري برخوردار ساخت. دستور كار مقاله حاضر اين است كه با بررسي زمينه‌هاي همگرايي اين دو جريان فكري- مذهبي به اين سوال اساسي پاسخ دهد كه: مبادي معرفتي مشترك و تلاش براي كسب قدرت، در همگرايي ميان تشيع و تصوف چه تاثيري داشته است؟

One of the determining and epoch-making periods in political and social life of Sufism and shi ism starts from 7^th to 10^th century A.H.Political,social and ideological developments happening after the fall of Abassid Caliphate influenced Sufism and Shi ism as two stable and long-lasting movements.During the destruction of Abassid Caliphate until Safavid Kings came to power,Sufism and Shi ism found better grounds for more flourishing and better functions.In additions to their political functions,these two movements had remarkable cultural achievements.So the political functions of these two movements were performed according to already established thought and mystical principles the positions of which were more popular.Studying the the common grounds of these two religious movements in terms of convergence,the aim of this study is to answer this fundamental questions:What is the effect of common mystical principles and the attempt to gain power on the convergence of Sufism and Shi ism?