سيماي جامعۀ اقتصادي ايران در سفرنامۀ تاريخي آدام اولئاريوس(عصرصفويه)

(The picture of Iranian economic community in the historical travelogue prepared by Adam Olearius (Safavid era

آدام اولئاريوس Adam Olearius(1599م.) يكي از جهانگردان مشهور آلماني است كه به مدت يكسال و نيم به عنوان منشي و مشاور سفير در ايران اقامت داشت. وي در سفرنامه‌اش از اطلاعات و داده‌هاي گوناگوني سخن گفته كه مقالۀ حاضرمي‌كوشد تا مضامين اقتصاد و بازارهاي ايراني را از منظر سفرنامه اولئاريوس ارائه دهد. دوران صفوي عصر رواج و رونق بازارهاي ايراني است. در اين دوره كاركردهاي اجتماعي و فرهنگي بازار بسيار با اهميت بود، زيرا فضاي بازار تنها به داد و ستد و بازرگاني اختصاص نداشت، بلكه به عنوان مهم‌ترين شاهراه حياتي شهر برخي از عناصر فرهنگي و اجتماعي مهم شهري مانند مسجد جامع، مدارس مذهبي، خانقاه، گرمابه و...را در خود جاي مي‌داد و در عين حال با مراكز اداري و حكومتي نيز ارتباط مي‌يافت. به همين جهت مهم‌ترين محور ارتباطي در حيات اقتصادي و اجتماعي شهر به حساب مي‌آمد. در سفرنامۀ اولئاريوس مهم‌ترين و اصلي‌ترين عملكرد بازارها، عملكرد اقتصادي آن‌هاست، كه به عنوان يكي از منابع مهم شناخت ويژگي‌هاي اقتصادي جامعۀ ايران مورد توجه است. مقالۀ حاضر سعي دارد به بررسي سيماي اقتصادي، بازار، عوايد مردم ايران در عصر صفوي از ديدگاه سياح اولئاريوس بپردازد.

Adam Olearius (1599AD) is one of the most famous German tourists who resided as secretary and adviser of ambassador one year and a half in Iran. In his travelogue, he talked about various information and data the present paper tries to offer the implications of Iranian economy and markets from the view of Olearius travelogue. Safavid era is a boom era of Iranian markets. In Safavid era, the social and cultural functions of market were very important because market was not only for trade and commerce but as the most important city's highway, it places some of the important cultural and social urban elements such as Jameh mosque, religious schools, a Sufi monastery, public bath and etc. in itself and it was also connected with the administrative and governmental centers. Consequently, it was considered as the most important axis of relationship in the city's economic and social life. In Olearius travelogue, the most important and basic performance of markets is their economic performance considered as one of the important sources for recognition of the economic characteristics of Iranian community and the present paper tries to study the economic picture, market and income of the Iranian people in Safavid rea from the viewpoint of Olearius.