مطالعه روابط ميان عملكرد و اجزاي عملكرد در 30 رقم لوبيا (.Phaseolus vulgaris L)

A Study of Relationship between Grain Yield and Yield Component in Common Bean Cultivars (Phaseolus vulgaris L.)

اين تحقيق به منظور تعيين روابط ميان عملكرد دانه و اجزاي عملكرد با استفاده از 30 رقم لوبيا، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تهران به اجراي درآمد. در مجموع 18 صفت مربوط به رشد رويشي و زايشي و اجزاي عملكرد مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس ساده نشان داد كه ارقام از نظر صفات مورد بررسي اختلاف معني‌داري دارند كه دلالت بر وجود تنوع ژنتيكي بين آنها مي‌نمايد. صفات وزن غلاف، تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، عملكرد بيولوژيك، تعداد روز تا رسيدگي و تعداد روز تا گل‌دهي با عملكرد دانه هم‌بستگي مثبت و معني‌دار داشته و ضريب هم‌بستگي بين عملكرد دانه با بقيه صفات معني‌‌دار نبود. تجزيه رگرسيون گام به گام نشان داد كه حداكثر اختلاف عملكرد دانه را مي‌توان به تعداد غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و طول غلاف نسبت داد. لذا از اين چهار صفت براي انجام تجزيه عليت استفاده شد. نتايج تجزيه عليت نشان داد كه بيشترين اثر مستقيم و مثبت بر عملكرد دانه مربوط به تعداد دانه در بوته و كمترين آن مربوط به تعداد غلاف است. تجزيه عامل‌ها سه عامل را استخراج كرد كه 78/7 درصد از تغييرات كل داده‌ها را توجيه كرد. عامل اول در مجموع 52/47 درصد است كه تغييرات داداه‌هاي اوليه را توجيه كرد و عاملي مهم‌تر از ساير عوامل مي‌باشد. اين عامل شامل وزن غلاف، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و تعداد غلاف در بوته بود. اين عامل به عنوان عامل عملكرد و اجزاي عملكرد نام‌گذاري ‌شد.

This research was conducted in order to determine the relationship between grain yield and yield components, using 30 common bean varieties in a randomized complete block design with four replications at the Agricultural filed faculty of Agriculture,Tehran university In this study 18 traits were assessed on 10 random plants from each plot. The result showed that there were significant differences among varieties in terms of trait under study, indicating the existence of genetic variation among varieties. Also results showed that the grain yield had a positive and significant genotypic correlation with number of seed/pod, pod weight, number of pod/plant, biological yield, days to flowering and maturity. Stepwise regression analysis showed that the maximum variation in grain yield could be attributed to the number pod/plant, number seed/plant, 100 seed weight and pod length. The results of path analysis showed that the highest direct effect, being positive, was related to number seed/plant and the lowest direct effect, which was related to number pod/plant. Factor analysis resulted in three factors that accounted for 78/7% of total variation. The first factor accounted for 38.39% of total variation and was designated as yield and yield component factor. This factor is comprised of pod weight, biological yield, grain yield and number of pod/plant traits.