كليدواژه :
عملكرد دانه , گندم دوروم , هتروزيس , هيبريد F1
چكيده فارسي :
اين پژوهش به منظور برآورد هتروزيس در 12 هيبريد F1 گندم دوروم با استفاده از صفات زراعي و مورفولوژيك انجام گرديد. گزينش والدين براساس فاصله ژنتيكي برآورد شده طي دو سال آزمايش مزرعهاي انجام و سپس با تلاقي والدين، هيبريدهاي F1 آنها توليد شد. بدين منظور 23 ژنوتيپ (شامل 11 والدين و 12 هيبريدهاي F1 ) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1382 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان، واقع در لورك نجف آباد ارزيابي شدند. صفات زراعي تعداد روز تا 50% خوشه دهي، تعداد روز تا 50% گرده افشاني، تعداد روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در خوشه، وزن دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و شاخص برداشت در كليه ژنوتيپ ها اندازه گيري شد. نتايج تجزيه واريانس تفاوت هاي معنيداري را بين والدين، هيبريدهاي F1 و والد در برابر تلاقي براي تمام صفات نشان داد كه بيانگر تنوع مناسب ژرم‌پلاسم مورد مطالعه و وجود هتروزيس بوده است. برآورد ارزش هتروزيس براساس مقايسه با والد برتر نشان داد كه هيبريدهاي HPI40100×PI40099 و HEupoda6× Chahba88 به طور معنيداري از نظر رسيدگي و زودرس بودن بالاترين مقادير هتروزيس را داشته اند. ضمن اين‌كه بيشترين درصد هتروزيس از نظر صفات عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در بين 12 هيبريد مورد بررسي به هيبريدهاي HAltar84/Ald×Chahba88 ، HBuchen7×Chahba88 و HEupoda6×Mexi75/Vic اختصاص داشت. ارقام والديني كه توانايي و پتانسيل كافي براي توليد هيبريدهاي با عملكرد مطلوب دارند عبارت‌اند از: ژنوتيپهاي Eupoda6 ، Odin12 ، Altar84/Ald و 45063Karaj در تلاقي با ژنوتيپ Mexi75/Vic و هم‌چنين ارقام Buchen7 و Altar84/Ald در تلاقي با Chahba88 .
چكيده لاتين :
An experiment was conducted to investigate the heterosis in 12 F1 hybrids of durum wheat using agronomic and morphological traits. Parents were selected according to the estimated genetic distances based on the results of a two-year field experiment, which were then crossed to produce F1 hybrids. Twenty-three genotypes (including 11 parents and 12 hybrids) were evaluated using a randomized complete block design with three replications Research Farm of College of Agriculture, Isfahan University of Technology, located at Lavark, Najaf- Abad in 2003. Agronomic characteristics comprised days to 50% flowering, days to 50% pollination, days to maturity, plant height, spike length, grain weight per spike, number of grain per spike, number of spike per m2, 1000-grain weight, biological yield, grain yield and harvest index. The results of analysis of variance showed significant differences among parents F1 hybrids and parents vs. crosses for all the studied traits. Substantial differences in the level of heterosis for plant maturity were detected among the hybrids with the highest heterosis belonging to HPI40100×PI40099 and HEupoda6× Chahba88 hybrids. Furthermore, superior hybrids included HAltar84/Ald×Chahba88, HBuchen7×Chahba88 and HEupoda6×Mexi75/Vic possessing the highest heterosis for grain yield and grain yield components among 12 hybrids of the present experiment. Eventually, it is concluded that Eupoda6, Odin12, Altar84/Ald and 45063Karaj genotypes when crossed with Mexi75/Vic genotype as well as Buchen7 and Altar84/Ald genotypes when crossed with Chahba88 genotype produced superior F1 hybrids.
