تأثير تحولات سوريه بر الگوي تعاملي ميان ايران و تركيه؛ الگوي مفهومي و نظري

ايران و تركيه، دو كشور بزرگ غيرعرب خاورميانه، روابط گسترده اي در زمينه ها و سطوح مختلف، بسته به رويكردهاي عمده سياست هاي داخلي و خارجي دارند. روابط دو كشور طي روند تاريخي خود فراز و نشيب بسيار داشته است. روي كار آمدن حزب اسلام گراي عدالت و توسعه در تركيه در سال 2002 موجب شد دو كشور روابط نسبتا باثباتي را پيش از شروع تحولات سال 2011 در سوريه تجربه كنند. در هر منطقه اي تحت تأثير عوامل مختلف، ميان بازيگران آن منطقه الگوهاي تعاملي مختلفي مانند دوستي، رقابت و نيز دشمني شكل مي گيرد. ايران و تركيه رويكردها و منافع متضادي در تحولات سوريه دارند. اين پژوهش با كاربست نظريه مجموعه امنيتي منطقه اي در پي پاسخگويي به اين پرسش است كه تحولات سوريه چه تأثيري بر الگوي تعاملي ميان ايران و تركيه داشته است؟ فرضيه اصلي اين پژوهش اين است كه اگر الگوي تعاملي را طيفي در نظر بگيريم كه يك سر آن دوستي(كمبود امنيتي)، ميانه آن رقابت (رژيم امنيتي) و انتهاي آن دشمني (صورت بندي منازعه) باشد، تحولات سوريه باعث شده است الگوي تعاملي ايران و تركيه از دوستي رقابت به رقابت دشمني متمايل شود. يافته هاي اين تحقيق از بررسي روابط سياسي، نظامي امنيتي و اقتصادي ميان ايران و تركيه، بر بستر شاخصه هاي به دست آمده از بسط الگوهاي دوستي و دشمني، مؤيد فرضيۀ تحقيق است. نقطه تمركز زماني براي دستيابي الگوي تعاملي پيش از تحولات سوريه بازه زماني 2010 - 2002 و تأثير آن پس از تحولات، بازه 2014 -2011 است. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي انجام شده و گردآوري اطلاعات نيز به روش كتابخانه اي است.