بررسي صحت و دقت چند روش تهيه نقشه شكل هاي فرسايش خاك

Investigating the Accuracy and Precision of Some Methods of Soil Erosion Features Mapping

نقشه شكل هاي فرسايش خاك از نقشه هاي پايه در مطالعات فرسايش و رسوب است كه در مديريت و برنامه ريزي حوزه هاي آبخيز حائز اهميت است. براي تهيه نقشه 250000 :1 شكل هاي فرسايش خاك، مطالعه اي در حوزه آبخيز جاجرود در استان تهران انجام شد. از تركيب لايه هاي زير به عنوان روش‌هاي مختلف تهيه نقشه واحدهاي كاري استفاده گرديد: الف- پوشش گياهي، زمين شناسي و شيب ب- كاربري، زمين شناسي و شيب ج- كاربري، حساسيت سنگ ها به فرسايش و شيب و د- كاربري، حساسيت سنگ ها به فرسايش و واحدهاي اراضي. نقشه واحدهاي كاري حاصل از تلفيق لايه هاي اطلاعاتي به همراه سه روش ديگر شامل نقشه هاي واحدهاي كاري مبتني بر ه- واحدهاي اراضي و- واحدهاي حساسيت سنگ ها و ز- واحدهاي فتومورفيك حاصل از تفسير تصاوير ماهواره اي، در حوزه مورد بررسي قرار گرفتند. با تعيين شدت و نوع شكل هاي مختلف فرسايش خاك در 314 نقطه و به كمك روش تيسن و بهره گرفتن از تصاوير ماهواره اي در تفكيك و تلفيق مرز واحدها، نقشه شكل هاي فرسايش تهيه شد. اين نقشه با هر يك از نقشه هاي واحدهاي كاري الف تا ز مقايسه شد. نتايج نشان داد كه از روش‌هاي تلفيق لايه اي با توجه به ملاحظات اقتصادي، روش د، بهتر جواب داده است. روش واحدهاي اراضي و حساسيت سنگ ها با صحت هاي 0/53 و 42/9 درصد روش‌هاي مناسبي در تهيه نقشه شكل‌هاي فرسايش نبودند. روش تفسير تصاوير ماهواره اي داراي صحت 0/72 درصد در تهيه نقشه شكل هاي فرسايش بود. جذر ميانگين مربعات خطاهاي واحدهاي كاري نشان داد كه روش‌هاي واحدهاي اراضي و حساسيت سنگ ها داراي خطاي بيشتري نسبت به روش‌هاي تلفيق لايه اي و تفسير تصاوير ماهواره اي بودند. بيشترين ضريب تغييرات صحت واحدهاي كاري مربوط به روش‌هاي واحدهاي اراضي و حساسيت سنگ ها و كمترين ضريب تغييرات صحت واحدهاي كاري و در نتيجه بالاترين دقت مربوط به روش تفسير تصاوير ماهواره اي و تلفيق لايه اي بود. در كل، نقشه واحدهاي كاري حاصل از تفسير تصاوير ماهواره اي، بهترين روش در تهيه نقشه شكل هاي فرسايش معرفي مي گردد.

Erosion features map is one of the basic maps in erosion and sediment studies considered important in watershed management programs. For preparing soil erosion features map (1:250000 scale), a study was conducted in Jajroud sub-basin of Tehran, Iran. Working unit maps were prepared from integrating: A) plant cover, geology and slope B) land-use, geology and slope C) land-use, rocks sensitivity to erosion and slope and D) land-use, rocks sensitivity to erosion and land units. Working unit maps obtained from integrating layers were compared with three other maps consisting of working units maps according to E) land units F) rocks sensitivity to erosion units and G) image photomorphic units. Erosion features intensities in 314 control points were controlled and erosion features ground truth map was prepared by Thiessen method and using satellite imagery. Erosion features map was crossed with different working unit maps. Results showed that D map was better than A, B and C maps with regard to economic considerations. Accuracy was 53.0 and 42.9% for methods of land unit and rock sensitivity which resulted in the maps not suitable for differentiating soil erosion features. Root Mean Squared Error of working units showed that the error of land unit and rock sensitivity methods was more than image interpretation and integrated layers methods. The highest coefficient of variation was related to land unit and rock sensitivity to erosion methods and was the least for image interpretation and integrated layers methods. The greatest precision, therefore, was related to image interpretation and integrated layers methods. In general, working unit map of image interpretation was the best method for preparing soil erosion features map.