بررسي اثر تنش آبي با استفاده از شاخص هاي دماي برگ و رطوبت خاك بر عملكرد و بهره وري مصرف آب گوجه فرنگي نشايي

Influence of water stress on tomato production using leaf temperature and soil moisture indicators under seedling cultivation

گوجه فرنگي با سطحي بالغ بر 20000 هكتار يكي از مهمترين توليدات كشاورزي استان فارس مي باشد. تحقيقات قبلي نشان مي دهد كه ميزان آب مصرفي گوجه فرنگي در سيستم هاي آبياري سطحي با مديريت سنتي، بسيار زياد و با بهره وري كم است. در اين تحقيق تاثير تنش آبي بر عملكرد و بهره وري مصرف آب گوجه فرنگي بررسي گرديد. آزمايش در يكي از مزارع شهرستان مرودشت كه بافت خاك آن نسبتا سنگين بود انجام شد. آب آبياري بر اساس مقادير 60، 80، 100 و120 درصد نياز آبي گوجه فرنگي به روش پنمن مانتيث محاسبه و توسط سيستم آبياري قطره اي نواري به مزرعه داده شد. يك تيمار آبياري با مديريت كشاورز نيز در نظر گرفته شد. شاخص هاي مختلف تنش اندازه گيري مانند رطوبت خاك و تفاوت دماي برگ و هوا قبل از آبياري اندازه گيري و براي مقايسه ميانگين ها از آزمون هاي آماري t و دانكن استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه با افزايش ميزان آب آبياري ميزان عملكرد افزايش و بهره وري مصرف آب كاهش مي يابد كه اين تغييرات فقط بين تيمارهاي 60 و 120 درصد نياز آبي از نظر آماري معني دار گرديد. حجم آب آبياري مورد استفاده در تيمارهاي مختلف حدود 3900 تا 7800 مترمكعب در هكتار بود. در بيشتر حالات تفاوت تيمارهاي آبياري 80 و 100 درصد نياز آبي، با مقادير بحراني تعريف شده براي تنش معني دار نبود. شاخص هاي تنش آبي نشان داد كه در مقادير آبياري بالاتر از نياز آبي80% تنش آبي اتفاق نمي افتد يا اثر آن بر گياه منفي نيست. ميزان آب مصرفي گياه در تيمار 80 درصد نياز آبي تحت سيستم آبياري قطره اي و در سيستم هاي سطحي با مديريت سنتي منطقه بترتيب حدود 5200 و 23000 مترمكعب در هكتار بوده كه بيش از 75 كاهش در مصرف آب را نشان مي دهد.

Tomato is one of the major agricultural products in Fars Province with a cultivation area of 20000 ha. Previous studies show that the tomato farms under traditional surface irrigation systems lose a large volume of water with low water productivity. In the present research، the influence of different irrigation regimes on tomato yield and water productivity was studied. The farm under study located in Marvdasht plain with a heavy soil texture. The irrigation water was applied under drip irrigation system، base on 60، 80، 100، and 120 percent of Penmann Montieth water requitement method. Another treatment was considered and irrigated by the farmer management. Water stress indicators were measured and evaluated. These indicators were soil moisture and difference between leaf and air temperature. Different statistical test such as t and Duncan test were used for the evaluations. Results show that the obtained yield increased with irrigation water while the water productivity decreased. The irrigation volumes of water used for the treatments were about 3900 to 7800 cubic meters per hectare. However، only the differences between the treatments 60 and 120% were statistically significant. Differences between the two treatments 80 and 100%، and the critical values were not significant in most cases. The treatments with higher irrigation water than the 80% treatment، shows no signifant effects on tomato production. The irrigation water volume in this study and the traditional surface irrigation systems was 5200 and 23000 cubic meter per hectare، respectively، which shows a decrease more than 75 percent in irrigation water.