برآورد وراثت‌پذيري و ژن‌هاي كنترل‌كننده عملكرد دانه و برخي صفات مرتبط با آن در تلاقي ارقام افضل با راديكال جو

Estimating the Number and Inheritance of Controlling Genes for Grain Yield and Some of Related Traits in Barley (Hordeum vulgare) Afzal/Radical Cross

به منظور برآورد وراثت‌پذيري وتعيين تعداد ژن‌هاي كنترل‌كننده عملكرد دانه و برخي صفات مرتبط با آن در جو، نسل‌هاي1 F2، F و 3 Fحاصل از تلاقي دو رقم افضل و راديكال تهيه و همراه با والدين در شرايط مزرعه و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار كاشته شدند. صفات وزن سنبله، طول سنبله، تعداد سنبله، تعداد سنبلچه، طول ريشك، وزن صد دانه، تعداد دانه درسنبله، وزن كاه سنبله، شاخص برداشت و عملكرد دانه در نسل‌هاي مختلف مورد اندازه‌گيري و يادداشت برداري قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه ميانگين مربعات نسل‌ها براي تمامي صفات معني‌دار بود، لذا تجزيه ميانگين نسل‌ها براي صفات مورد بررسي صورت گرفت و نتايج نشان داد كه صفت طول ريشك توسط آثار افزايشي و غالبيت كنترل مي‌شود و در كنترل ساير صفات علاوه بر آثار مذكور، اثر اپيستازي نيز موثر مي‌باشد. هم‌چنين مشخص شد كه واريانس غالبيت بيشترين نقش را در كنترل توارث صفات به عهده دارد، ضمناً براي صفات مورد بررسي متوسط توارث‌پذيري عمومي بين 0/69 تا 0/89 تخمين زده شد و تعداد ژن براي صفات مذكور حدوداً 1 تا 6 ژن برآورد گرديد.

In order to estimate the number and inheritance of controlling genes for grain yield and some of the related traits in barley, Afzal and Radical varieties along with their F1, F2 and F3 generations were planted in a randomized complete block design with three replications. Head weight, head length, number of heads, number of spikelets, awn length, hundred grain weight, grains per head, straw yield per head , harvest index and grain yield in different generations were recorded. Analysis of variance indicated that mean squares of generations were statistically significant for all the traits. Then, generation mean analysis was performed for all the traits. Based on the results, additive and dominance effects played roles in controlling awn length. For the other traits besides the aforesaid effects, epistasis effect was also significant. Also, results indicated that dominance variance had the most important role in controlling the inheritance for traits. The average broad sense heritability for all the traits was estimated between %69 - %89. The number of genes for all traits was estimated to be between one and six.