توزيع مكاني شدت خشك سالي هواشناسي در حوزه آبخيز كارون شمالي

Spatial Distribution of Meteorological Drought in Northern Karun Basin

بررسي علمي پديده ي خشك سالي براي، مديريت منابع آب و تخفيف اثرات ضروري است؛ اما اطلاعات موجود به صورت نقطه اي در دسترس هستند درحالي كه اين پديده گستره اي از زمين را در برمي گيرد. هدف از اين مطالعه تحليل مكاني شدت خشك سالي هواشناسي در حوزه آبخيز كارون شمالي با استفاده از روش زمين آمار كريجينگ است. بدين منظور با استفاده از نرم افزار DIC شاخص بارش استاندارد (SPI) براي 24 ايستگاه باران سنجي منطقه محاسبه شد. سپس توزيع مكاني شاخص SPI با استفاده از روش زمين آمار كريجينگ در زير مدل هاي كروي، نمايي، خطي، خطي با آستانه و گوسي براي سه سال (ترسال، خشك و نرمال) انجام شد. نتايج حاصل از آناليز واريوگرام ها و معيارهاي خطا، نشان مي دهد روش زمين آماري كريجينگ با مدل نمايي به دليل پايين تر بودن مقادير خطا از توانايي بالاتري در پهنه بندي شاخص SPI برخوردار است. در نهايت نقشه هاي حاصل از پهنه بندي شاخص SPI در حوزه آبخيز كارون شمالي نشان مي دهد در خشك سالي سال آبي 87-1386 شدت خشك سالي در بخش شرقي حوزه به خصوص ايستگاه بروجن بيشتر است و قسمت هاي شمالي حوزه مثل ايستگاه هاي دشتك، هيرگان و شهركرد در ترسالي 85-1384 بارش بيشتري نسبت به بخش هاي ديگر حوزه داشته اند. پراكندگي شدت هاي مشاهده شده مي تواند متاثر از جهت ورود سيستم هاي باران زا و جهت گسترش ارتفاعات باشد.

Scientific investigation of drought is essential for water resources management، and reduction it's consequences. But point data of rain is available، where drought affect a range of land. The purpose of this study is spatial analysis of meteorological drought intensity، using geostatistical Kriging in Northern Karun Basin. For this purpose، the standardized precipitation index (SPI) was calculated for 24 rain stations in the area using DIC software.Then، spatial distribution of SPI was determined with ordinary Kriging (OK) submodels: spherical، exponential، linear، Gussian، and linear-to-sill for three years (normal، extremely dry and moderately wet). The results of varigram analysis and error criteria indicated that the geostatistical method Kriging with exponential model due to have lower error rates، has the higher ability in SPI zoning. Finally، the zoning maps if SPI in North Karoun Basin show that in 2007 (extremely dry)، drought intensity is higher in eastern parts of basin specially in Broojen station and northern parts of basin like Dashtak، Hiregan and Shahrekord Stations have received more precipitation in 2005 (moderately wet) compared to the rest of the basin. Distribution of drought intensities could be due to rein production fronts and mountainous range direction.