تجزيه دي آلل به منظور برآورد پارامترهاي ژنتيكي در صفات مرتبط با ارتفاع گندم در دو شرايط نرمال و تنش خشكي

Diallel Analysis for Estimation of Genetic Parameters in Relation to Traits of Wheat Height in Normal and Drought Conditions

به منظور مطالعه نحوه توارث صفات ارتفاع، طول پدانكل، طول بيرون آمدگي پدانكل، قطر ميان گره اول، قطر ميان گره دوم، قطر ميان گره سوم، طول ميان گره دوم، طول ميان گره سوم، هفت رقم گندم نان، به همراه نتاج آنها براساس طرح آميزشي داي آلل يك طرفه، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در دو شرايط نرمال و تنش خشكي در سال‌هاي 1383 و 1384 در مزرعه مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كاشته شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه درهر دو شرايط نرمال و تنش خشكي بين ژنوتيپ‌ها براي كليه صفات تفاوت معني‌داري در سطح احتمال يك درصد وجود دارد. نتايج تجزيه دي آلل نشان داد كه در هر دو شرايط نرمال و تنش خشكي قابليت تركيب‌پذيري عمومي كليه صفات در سطح احتمال يك درصد معني‌دار است. قابليت تركيب‌پذيري خصوصي كليه صفات به جز طول بيرون آمدگي پدانكل و طول ميان گره دوم معني‌دار نبود. دركنترل تمامي صفات اثر افزايشي از اهميت بيشتري برخوردار بود. در هر دو شرايط نرمال و تنش خشكي بيشترين مقدار وراثت‌پذيري عمومي و خصوصي مربوط به صفت ارتفاع مي‌باشد. در هر دو شرايط نرمال و تنش خشكي افزايش كليه صفات به جز دو صفت ارتفاع و طول ميان گره سوم در شرايط نرمال با آلل‌هاي غالب كنترل مي‌شود. مقايسه ميانگين صفات در والدين و نتاج در دو شرايط نرمال و تنش خشكي نشان داد كه در اكثر صفات مقدار ميانگين نتاج بيشتر از والدين مي‌باشد. در هر دو شرايط نرمال و تنش خشكي در اكثر صفات، ارقام سرداري و روشن به عنوان بهترين تركيب شونده عمومي شناخته شدند.

In order to study inheritance of traits (Height, Peduncle length, Extrusion peduncle length, Diameter first internode, Diameter secondary internode, Diameter third internode length of secondary internode, length of third internode) associated with height in bread wheat, seven cultivars of bread wheat with their F1 progenies produced through a half diallel mating design were planted in a randomized complete block design with 3 replications in normal and drought conditions in the Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, in 2004. Analysis of variance showed significant differences for all the traits in normal and drought conditions at 1 % probability level. Diallel analysis showed that general combining abilities were significant for all the traits in normal and drought conditions at 1% level of probability. The specific combining abilities were not significant except for extrusion peduncle length and length of secondary internode. Additive effect was more important in controlling all the traits. Height had the most broad sense and narrow sense heritabilities in normal and drought conditions. It was also found that increasing all the traits except for plant height and length of the third internode was controlled by the dominance alleles in normal and drought condition. The analysis of traits revealed more mean traits in progenies compared to parents in both normal and drought conditions. Sardary and Roshan varities showed the best general combining ability in normal and drought conditions.