بررسي روند تكامل كيفي آب هاي سطحي حوزه آبريز رودخانه هليل رود با استفاده از پارامترهاي فيزيكوشيميايي و تكنيك هاي آماري چند متغيره

Assessing the hydrochemical evolution of surface waters in Halilrood basin: The use of physicochemical parameters and multivariate statistical techniques

رودخانه هليل رود مهمترين رودخانه استان كرمان است و نقش مهمي در تامين نياز آبي منطقه ايفا مي كند. بنابراين مطالعات ارزيابي كيفي آن اهميت ويژه اي دارد. در اين تحقيق با استفاده از نتايج آناليز شيميايي آب در 12 ايستگاه آب سنجي، روند تكامل هيدروشيميايي آب هاي سطحي حوزه آبريز رودخانه هليل رود بررسي شده است. در اين مطالعه از روش هاي كيفي معمول در مطالعات كيفي و روش هاي آماري جهت بررسي كيفيت آب رودخانه استفاده شده است. نمودارهاي هيدروشيميايي مانند دياگرام پايپر و سري هاي مكاني جهت بررسي روند تغييرات كيفي آب رودخانه بكار گرفته شده اند. جهت بررسي اندركنش بين سنگ ها، رسوبات و آب رودخانه از نرم افزار PHREEQC استفاده شده و شاخص اشباع مهمترين كاني هاي محلول در آب محاسبه شده است. همچنين روش هاي آماري چند متغيره مانند آناليز خوشه اي و تحليل عاملي جهت بررسي عوامل موثر بر كيفيت شييمايي آب رودخانه بكار گرفته شدهاند. نتايج حاصل از اين تحقيق بيانگر آن است كه ميزان مجموع املاح از ارتفاعات به سمت دشت در مسير رودخانه اصلي افزايش مييابد كه علت اين امر انحلال مواد موجود در مسير رودخانه است. بر اساس نتايج حاصل از اين تحقيق انحلال سنگ ها و رسوبات در آب رودخانه، نزولات جوي و تبخير سطحي مهمترين عوامل موثر بر كيفيت آب هاي سطحي در منطقه مورد مطالعه هستند.

The Halilrood River is the most important river in the Kerman province and plays an important role in supplying the water needs. Thus، the study of this river quality has a particular importance. This study investigates the hydrochemical evolution of surface waters in Halilrood river basin using chemical analysis of water samples in 12 hydrometric stations. The commonly used hydrochemical methods and statistical techniques were used to this aim. Hydrochemical diagrams such as Piper diagram and series plots were used to evaluate the water quality changes along the river course. The PHREEQC code was used to investigate the interaction between the rocks، sediments and river water. The saturation indexes were calculated for the most important dissolved minerals in river water. Also، the multivariate statistical techniques such as cluster analysis and factor analysis were used to determine factors affecting river water quality. The results of this study show that the total dissolved solids in the river water increases from the highlands to the plains (Due to the dissolution of the rocks and sediments in the river course). Based on the results of this study، the dissolution of rocks and sediments in river water، precipitation and surface evaporation are the most important factors affecting the surface waters quality in the study area