بررسي امكان استفاده از آب هاي شور در آبياري كُنار گونه رمليك بر مبناي تابع توليد شوري آب-عملكرد ماده خشك در مرحله رويشي

Investigating the possibility of using saline waters for ber (Ziziphus nummularia) irrigation with determination of water salinity- dry matter yield production function in vegetative growth period

درخت كُنار يكي از درختان ميوه متحمل به شرايط خشكي و شوري است. اين پژوهش در قالب طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تيمار شوري آب آبياري معادل 0/3، 3، 6 و 9 دسي زيمنس بر متر و سه تكرار روي نهال هاي كُنار گونه رمليك انجام شد. آب هاي آبياري شور از زه آب اراضي كشاورزي تهيه گرديد و عمق خالص آبياري بر مبناي تامين كمبود رطوبت خاك محاسبه شد. ميزان شوري عصاره اشباع خاك، ماده تر و خشك ريشه، ماده تر و خشك اندام هوايي، نسبت اندام هوايي به ريشه و مقدار نسبي آب در اندام هوايي گياه اندازه گيري شدند. توابع توليد شوري آب يا رابطه بين ماده خشك اندام هوايي گياه و هدايت الكتريكي آب آبياري به صورت معادلات خطي، درجه دوم، درجه سوم، لگاريتمي و نمايي برآورد شدند. نتايج نشان داد كه تيمارهاي شوري آب آبياري در سطح احتمال يك درصد، اثر معني دار بر شوري خاك و صفات ريشه و اندام هوايي گياه داشتند. اختلاف بين تيمارهاي آب 3 و 6 دسي زيمنس بر متر از نظر ماده تر و خشك اندام هوايي و مقدار نسبي آب در اندام هوايي، معني دار نبود. مقايسه ميانگين تيمارها نشان داد كه با افزايش شوري آب آبياري از 3 به 6 دسي زيمنس بر متر، ماده تر و خشك اندام هوايي به ترتيب معادل 15/7 و 15/2 درصد و مقدار نسبي آب اندام هوايي 1/8 درصد كاهش يافت. اما مقدار تمام صفات ريشه و اندام هوايي گياه هنگام رسيدن شوري آب آبياري از 6 به 9 دسي زيمنس بر متر كاهش معني دار داشتند، به طوري كه ماده تر و خشك ريشه به ترتيب 23/2 و 44/6 درصد، ماده تر و خشك اندام هوايي به ترتيب 31/2 و 20/7 و مقدار نسبي آب اندام هوايي نيز 24/0 كمتر شد. بررسي معادلات مختلف تابع توليد شوري آب در نهال هاي كُنار رمليك نشان داد كه معادله درجه سوم، داراي بيشترين دقت برازش بود. تمام معادلات، ميزان ماده خشك اندام هوايي را كمتر از ميزان واقعي برآورد نمودند

The ber is a fruit tree tolerant to drought and salinity conditions. This research was carried out in a randomized complete block design with four treatments and three replications on Ziziphus nummularia seedlings. The treatments were water salinity (ECw) of 0.3، 3، 6 and 9 dS/m. The saline irrigation waters were prepared from drain water of agricultural lands. Net irrigation depth was calculated based on soil moisture deficiency. Salinity of soil saturated extract، fresh and dry matter of root، fresh and dry matter of shoot، shoot/root ratio and shoot relative water content were measured. The production functions of water salinity or relationship between plant shoot dry matter and electrical conductivity of irrigation water were estimated in various equations including linear، quadratic، cubic، logarithmic and exponential. The results showed that irrigation water salinity had significant effect on soil salinity and root and shoot characteristics at 1% level of probability. There were no significant difference in shoot fresh and dry matter and shoot relative water content between waters of 3 and 6 dSm-1. The comparison of treatments mean showed that shoot fresh and dry matter and relative water content decreased 15.7، 15.2 and 1.8 percent، respectively، with increasing irrigation water salinity from 3 to 6 dS/m. But، total root and shoot characteristics of plant decreased significantly with rising irrigation water salinity from 6 to 9 dS/m. The root fresh and dry matter decreased 23.2 and 44.6 percent، respectively. Also، shoot fresh and dry matter and relative water content decreased 31.2، 20.7 and 24.0 percent، respectively. The cubic equation had the best accuracy for Ziziphus nummularia seedlings. All equations estimated shoot dry matter less than actual data.