مطالعه صفات زراعي و مورفولوژيك هيبريدهاي ذرت از طريق تجزيه به عامل‌ها در همدان

Agronomic and Morphologic Analysis of Maize Hybrids via Factor Analysis in Hammedan

به‌منظور مطالعه صفات زراعي و مرفولوژيكي هيبريدهاي ذرت در منطقه همدان سينگل كراس‌هاي زودرس 108, 301، متوسط رس 604، 647 و تري وي كراس 647 و ديررس 704، 711 در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي همدان در خرداد 1384 در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار مورد كشت قرار گرفتند و 33 صفت مورفولوژيكي و فنولوژيكي با استفاده از 10 بوته تصادفي از دو خط وسط با رعايت اثر حاشيه يادداشت برداري گرديد. بيشترين عملكرد دانه متعلق به هيبريد SC 647 و كمترين عملكرد مربوط به رقمSC 301 بود. عملكرد دانه بيشترين هم‌بستگي را با صفت وزن بلال بدون غلاف دارا بود. استفاده از تجزيه به عامل ها به همراه دوران واريماكس نشان داد كه 4 عامل مستقل، مجموعاً 98/03 درصد از تغييرات كل داده‌ها را توجيه كردند. بر اساس نمودار پراكنش حاصل از دو عامل اصلي اول كه عامل هاي خصوصيات فنولوژيكي و عملكرد نام‌گذاري شدند، رقم سينگل كراس 704 به‌عنوان رقمي كه داراي ببشترين عملكرد علوفه بوده و از نظر شاخص هاي فيزيولوژيكي نيز برترين بوده و رقم سينگل كراس 647 به‌عنوان رقمي با بيشترين عملكرد دانه و قطر بلال و تعداد دانه در رديف بود، تشخيص داده شد.

In order to study agronomic and morphological traits in maize hybrids in Hammedan, two early (108 and 301), three medium (604, 647 and TWC647) and two late maturing (704 and 711) hybrids were evaluated in a randomized complete block design with three replications in Agricultural and Natural Resources Research Station in Hammedan in 2005. 33 morphological and phonological traits were recorded from 10 plants randomly selected from two central rows of each plot. The maximum and minimum grain yield was obtained from SC647 and SC301, respectively. The grain yield had the highest correlation with dehusked ear weight. Factor analysis of data after varimax rotation identified four factors that accounted for 98.03% of total variance. The scatter plot of hybrids based on the two first factors (the seed yield factor and phenological structure factor) showed that SC704 had the maximum forage yield and the best physiological characteristics and SC647 had the maximum grain yield, cob diameter and number of seed in row.