بررسي تطبيقي نابرابري هاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، كالبدي در محلات شهري (نمونه موردي: محلات شاطرآباد و 22بهمن)

A Comparative Study of Social, Economic, Cultural and Spatial Inequalities across Urban Neighborhoods

هدف: در شهرهاي امروز، عده اي از مردم نمي توانند به منابع موجود و امكانات شهري دسترسي كاملي داشته باشند. دراين خصوص، برنامه ريزي شهري با هدف كاهش نابرابري در محلات شهري، از موضوعات مهم در شهرهاي كشورهاي در حال توسعه است. هدف اين پژوهش بررسي نابرابري هاي موجود و نشان دادن نابرابري در شهر كرمانشاه، ازطريق بررسي تطبيقي محلات شهري و ارزيابي گروه هاي انساني در اين محلات است. روش بررسي: روش پژوهش كاربردي از نوع توصيفي تحليلي تطبيقي است كه از روش تحليل عاملي و نرم افزار Arc/Gis استفاده شده است. براي بررسي تطبيقي، از اطلاعات بلوك هاي آماري سال 1385 و از 36 شاخص استفاده شده است كه با روش هاي آماري به 4 عامل تركيبي تبديل شده و نتايج با بهره گيري از مدل تحليل عاملي ارزيابي شده است. جامعه آماري اين پژوهش محلات 22بهمن و شاطرآباد شهر كرمانشاه، در سال 1385، است. در اين تحقيق، شاخص هاي كالبدي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي مقايسه شده و وضعيت گروه هاي انساني ساكن در اين محلات بررسي شده است. يافته ها: نتايج به دست آمده از تحليل تطبيقي گوياي اين مهم است كه در محله شاطرآباد، 24 بلوك (معادل 9٫1 درصد) خيلي فقير، 77 بلوك (معادل 29٫2 درصد) فقير، 95 بلوك (معادل 36 درصد) متوسط، 54 بلوك (معادل 20٫5 درصد) مرفه و 12 بلوك (معادل 4٫5 درصد) خيلي مرفه شناخته شده اند؛ اما وضعيت در محله 22بهمن اين گونه است: 13 بلوك خيلي مرفه (12٫4 درصد)، 62 بلوك مرفه (59 درصد)، 10 بلوك متوسط (9٫5 درصد)، 13 بلوك فقير (12٫4 درصد)، 2 بلوك خيلي فقير (1٫9 درصد). نتيجه گيري : محله شاطرآباد از لحاظ شاخص هاي مدنظر، نسبت به محله 22بهمن وضع نامساعد و ناهنجاري نشان مي دهد. نتايج نشان مي دهد كه بين محلات شهر كرمانشاه نابرابري وجود دارد و محلات شهر كرمانشاه مكاني براي تبلور تمايزات اجتماعي اند. تمايزات و تقابل هاي اجتماعي، اقتصادي، كالبدي و فرهنگي آشكار است و شهر كرمانشاه محل بروز اختلافات طبقاتي است و رسيدگي سريع به مسائل شهري آن، بايد هرچه زودتر در دستور كار قرار گيرد.

Objective: Nowadays, some citizens do not have full access to existing resources and urban facilities. To this end, urban planning has become an important means for reducing inequality in urban neighborhoods in developing countries. The objective of this research was therefore to investigate and demonstrate the existent inequalities in the city of Kermanshah through a comparative study of urban neighborhoods and the assessment of human groups in these neighborhoods. Method & Material: A comparative research of descriptive – analytical design and applied nature was conducted in which factor analysis and Arc/Gis software were used. For purposes of comparison, statistical data blocks of 2006 and 36 indicators were used that were converted into 4 combined factors through statistical methods. The aforementioned results were then assessed through the factor analysis model. The statistical population consisted of Kermanshah’s ‘22 Bahman’ & ‘Shaterabad’ neighborhoods (2006). We compared social, economic, cultural and spatial indicators among the human groups residing in these neighborhoods and evaluated their statuses. Results: Based on our results, Shaterabad consisted of 24 ‘very poor’ blocks (9.1%), 77 ‘poor’ blocks (29.2%), 95 ‘middleclass’ blocks (36%), 54 ‘rich’ blocks (20.5%) and 12 ‘very rich’ blocks (4.5%). However, the status of the ’22 Bahman’ neighborhood was as follows: 13 ‘very rich’ blocks (12.4%), 62 ‘rich’ blocks (59%), 10 ‘middle-class’ blocks (9.5%), 13 ‘poor’ blocks (12.4%) and 2 ‘very poor’ blocks (1.9%). Conclusion: In comparison to the ’22 Bahman’ neighborhood, the Shaterabad neighborhood exhibits an unfavorable status. According to our results, inequalities exist between Kermanshah’s neighborhoods. Spatial, economic, cultural and social differences are clearly evident in Kermanshah. Hence, its urban issues must be put on the agenda and addressed as soon as possible.