سير تحولات سلسله مراتب شهري در استان خوزستان طي دهه هاي (85-1335)

(The trend of Urban Hierarchy Development in Khuzestan Province: a five decades analysis (1956-2006

در چند دهه گذشته شهرها با سرعت هر چه بيش تر گسترش يافته اند و خود را به عنوان يك واقعيت غير قابل انكار مطرح نموده اند. در اين ميان كلان شهرهاي ملي و منطقه اي با تمركز شديد امكانات و زيرساخت ها در خود، به قطب هاي اصلي جاذب جمعيت تبديل شده اند. بي توجهي به نظام شهري و نحوه پراكندگي مراكز شهري همزمان با رشد افسار گسيخته شهرنشيني باعث عدم تعادل و از هم گسيختگي در نظام شهري كشور شده است. روند رو به رشد شهرنشيني، مهاجرت هاي روستا – شهري و تحولات اقتصادي – اجتماعي باعث به وجود آمدن الگوي نامتوازن شبكه شهري شده است. اين امر باعث به وجود آمدن پديده نخست شهري و عدم تعادل در نظام فضايي شهرها شده است. هدف اين پژوهش بررسي و تحليل وضعيت سيستم شهري استان خوزستان با استفاده از شاخص هاي نخست شهري، مدل حد اختلاف طبقه اي، منحني لورنز و ضريب آنتروپي است. روش به كار گرفته شده در اين تحقيق از نوع كمي – تحليلي مي باشد. نتايج تحقيق نشان دهنده عدم تعادل در شيب خط رگرسيون در نظام سلسله مراتب شهري استان خوزستان مي باشد. اين عدم تعادل در سال هاي 65 و 85 از بقيه دوره ها بيش تر و در سال 75 كمتر مي باشد. وضعيت نخست شهري در استان خوزستان از سال 35 تا 55 در حال كاهش مي باشد و تا اين سال حاكميت نخست شهري در استان وجود ندارد. اما در سال 65، نخست شهري در استان به علت مسائل ناشي از جنگ به شدت افزايش مي يابد. نخست شهري در سال 75 اندكي كاهش يافته ولي در سال 85 دوباره افزايش مي يابد. محاسبات ضريب آنتروپي، بيانگر افزايش ميزان تمركز در استان خوزستان در طي سالهاي 35 تا 85 است. بطوري كه ضريب آنتروپي از 0.747 در سال 35 به 0.692 در سال 85 مي رسد.

In recent decades، more and more cities have expanded rapidly and have raised as an undeniable fact. The national and regional metropolises، with its focus on facilities and infrastructure، the main hub of the population have become attractive. Negligence of the urban system and the urban sprawl growth uncontrollable urbanization and fragmentation causes an imbalance in the country's urban system. The growing trend of urbanization includes migration، rural - urban and economic development - social causes and uneven pattern of urban networks.This leads to the creation of the first urban phenomenon and is an imbalance in the urban space. The purpose of this study was to analyze the urban system by using the first city in Khuzestan province، rank - size، the class difference، the entropy coefficient and Lorenz curve. The method used in this research is a quantitative – analytic method. The results indicate an imbalance in the regression slope in the hierarchy of a city in Khuzestan province. This imbalance between the ages of 65 and 85 and 75 years less was more. The first city in the province was of 35 to 55 years in declining to rule .But in 65 years، the first town in the province due to issues arising from the war was greatly increased. First city in 75 years has fallen slightly but rises again in 85 years. Entropy calculations indicate an increase in the concentration of 35 to 85 years in Khuzestan province. So that the entropy factor of 0.747 to 0.692 at 35 years is 85 years.