بررسي ويژگي‌هاي برگ و نسبت ريشه به ساقه در تداخل اندام‌هاي زيرزميني و هوايي گندم زراعي ( Triticum aestivum ) و تراكم‌‌هاي مختلف يولاف وحشي ( Avena fatua )

Assessment of Leaf Characteristics and Root to Shoot Ratio in Above and Below Ground Interference of Wheat ( Triticum aestivum ) and Different Densities of Wild Oat ( Avena fatua )

تأثير سه نوع تداخل(زيزميني، هوايي و كامل ) بين گندم زراعي و يولاف وحشي روي ويژگي‌هاي برگ و نسبت ريشه به ساقه طي يك آزمايش گلداني و در قالب طرح كاملاً تصادفي در ايستگاه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز در سال زراعي 1386 مورد بررسي قرار گرفت. اين آزمايش داراي چهار سطح رقابت (شاهد براي هر دو گياه، تداخل كامل، تداخل ريشه و تداخل اندام هوايي گندم با يولاف وحشي) و چهار سطح تراكم يولاف وحشي (2، 4، 6 و 8 بوته در گلدان) در چهار تكرار بود. تأثير تداخل كامل و تداخل ريشه‌اي روي گندم و يولاف وحشي به مراتب بيشتر از تداخل اندام هوايي بود. به‌طوري كه در مورد گندم تداخل اندام هوايي كاهش معني‌دار تعداد برگ در بوته را موجب شد ولي روي ميزان كلروفيل و سطح برگ پرچم كاهش معني‌داري را ايجاد نكرد اما تداخل كامل و ريشه‌اي باعث كاهش معني‌دار در كليه صفات مورد مطالعه گندم شدند. در يولاف وحشي نيز تداخل اندام هوايي موجب كاهش معني‌دار تعداد برگ سطح برگ پرچم و ميزان كلروفيل برگ پرچم يولاف وحشي شد ولي ميزان اين كاهش به مراتب كمتر از تداخل ريشه‌اي و تداخل كامل بود. در اكثر موارد تفاوت مشهودي بين تداخل ريشه‌اي و كامل در مورد دو گياه گندم و يولاف وحشي مشاهده نشد.در كل مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه تداخل ريشه‌ها موجب افزايش قدرت رقابتي يولاف وحشي نسب به گندم و در نتيجه تشديد رقابت بر سر منابع مورد استفاده گرديد. با بررسي منحني‌هاي رگرسيوني مشاهده شد كه با افزايش تراكم يولاف وحشي سرعت افت تعداد برگ در بوته گندم، سطح برگ پرچم و ميزان كلروفيل برگ پرچم گندم كاهش مي‌يابد. با افزايش تراكم يولاف وحشي و شدت يافتن رقابت نسبت ريشه به ساقه در گندم و يولاف وحشي افزايش يافت. اين امر نشانگر حساسيت بيشتر اندام هوايي نسبت به سيستم ريشه‌اي در برابر رقابت است. ميزان اين نسبت در يولاف وحشي به مراتب بيشتر از گندم بود كه دليل آن قدرت بيشتر ريشه‌دهي يولاف وحشي نسبت به گندم است.

A pot experiment was designed to investigate the effects of full, above and below ground interactions of wheat with wild oat on leaf characteristics and root to shoot ratio. This experiment was conducted as a factorial based on randomized complete design with four replications. The treatments included four interference levels (above ground, below ground, above and below ground and check wheat and wild oat) and four wild oat densities (2, 4, 6 and 8 plants/pot).The effects of full and root interference on wheat and wild oat traits was greater than shoot interference. For both species, full and below ground interaction significantly decreased the number of leaves, flag leaf area and chlorophyll content of flag leaf compared to above ground interaction and control. All traits of wild oat were reduced by above ground interaction compared to control. Number of leaves of wheat and wild oat showed greatest susceptibility to interaction treatments. There was no significant different between full and root interference. When wild oat density increased, the number of leaves, flag leaf area and chlorophyll content of flag leaf of wheat decreased. With strongest competition followed by enhanced wild oat density, root to shoot ratio in wheat and wild oat increased, which indicates more susceptibility of shoot than root to interference mean competition. This ratio for wild oat was more than wheat, thus, it is concluded that wild oat has higher rooting ability compared to wheat.