تأثير تراكم و زمان‌هاي مختلف تداخل سورگوم علوفه‌اي بر ميزان مشاركت ذخاير ساقه در عملكرد دانه ذرت

The Effect of Different Densities and Interferences Periods of Sorghum on Contribution of Stem Reserves to Corn Grain Yield.

به منظور بررسي اجزاي عملكرد و تعيين ميزان مشاركت ذخاير ساقه در عملكرد دانه ذرت متأثر از دوره‌هاي مختلف تداخل و تراكم سورگوم، آزمايشي در سال زراعي 82 در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا در آمد. فاكتورهاي مورد بررسي را دوره‌هاي مختلف تداخل سورگوم (صفر،14،28و42 روز بعد از سبز شدن ذرت و كل دوره رشد آن) با تراكم‌هاي (4 ,8 و12 بوته در متر مربع) تشكيل مي‌دادند. صفات مورد بررسي شامل عملكرد و اجزاي عملكرد و ميزان مشاركت ذخاير ساقه در عملكرد دانه ذرت بود. نتايج نشان داد كه افزايش تراكم و طول دوره تداخل سورگوم، به دليل سايه‌اندازي و رقابت شديد بين بوته‌ها براي استفاده از منابع موجود، به كاهش اجزاي عملكرد ذرت (به جز تعداد رديف دانه) منجر گرديد. بالاترين عملكرد دانه و تعداد دانه در بلال در تيمار شاهد(كشت خالص ذرت) به‌دست آمد. با افزايش تراكم و طول دوره تداخل سورگوم عملكرد دانه كاهش يافت به طوري كه بيشترين كاهش عملكرد ذرت (38 درصد) به بالاترين تراكم و طول دوره تداخل سورگوم با ذرت مربوط مي‌شد. سطوح تراكم و دوره‌هاي مختلف تداخل روي ميزان انتقال ماده خشك و درصد مشاركت ذخاير ساقه در عملكرد دانه اختلاف معني‌داري را نشان داد. بيشترين ميزان مشاركت ذخاير ساقه و سهم فرايند انتقال مجدد ماده خشك از بخش‌هاي رويشي در عملكرد دانه، در بالاترين تراكم و طول دوره تداخل كامل سورگوم با ذرت و حداقل آن در كشت خالص ذرت به‌دست آمد و ممكن است با سايه اندازي و رقابت بين بوته‌ها براي نور و منابع ديگر در ارتباط باشد.

In order to study yield component and determinate the contribution of stem reserves to corn yield under effect of different densities and interference periods of sorghum, a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in 2002 on the Research Farm of the Faculty of Agriculture Tabriz University. Experimental factors were sorghum interference at different periods (0,14,28,42 days after corn emergence and also during plant life corn) with three densities (4,8,12 plants m-2). Characteristics of study were yield, yield component and the contribution of stem reserves to corn grain yield. The results showed that with increasing sorghum density and interference, corn yield components (except the number of grain rows) were decreased, due to shading and competition between plants for using available resources. Maximum grain yield and grain number per ear was obtained at pure corn plantation. With increasing sorghum density and interference periods grain yield decreased, and maximum corn yield loss was 38%, which occurred at the highest sorghum density and interference. Dry matter remobilization and contribution of stem reserves were significantly influenced by sorghum densities and interferences in corn grain yield. The highest contribution of dry matter remobilization and stem reserves to corn yield was obtained at maximum density and complete interference of sorghum. The least contribution of reserves was shown in pure corn plantation. This might be related to shading and competition between plants for light and other resources.