بررسي مقاومت پوشش گياهي غير مستغرق در مقابل جريان در ساحل رودخانه‌ها

Investigation of Nonsubmerged Vegetation Cover Resistance Against Flow in Riversides

گياه گز رودخانه‌اي در حاشيه رودخانه كارون رشد مي‌كند. اندام بيروني اين گياهان در زمان سيلابي باعث كاهش سرعت جريان و جلوگيري از فرسايش كناره‌اي مي‌شود. اندازه‌گيري ضريب زيري گياهان موجود در اين سواحل و دشت‌هاي سيلابي و بررسي تأثير آنها در كاهش سرعت و تنش برشي جريان از اهميت خاصي برخوردار است. در اين تحقيق با استفاده از مدل آزمايشگاهي به بررسي ضريب زبري گياه گز رودخانه‌اي پرداخته شده است. اين گياه در شرايط غير مستغرق و زير بحراني در فلوم شيشه‌اي به طول 12/6، عرض0/5 و ارتفاع 0/6 متر بررسي شد. ارتفاع گياهان در اين تحقيق 35 سانتي‌متر بود و با آرايش طبيعي و تصادفي در بازه‌اي از فلوم ه طول 2/8 متر در كف فلوم قرار داده شدند. تعداد كل آزمايش‌ها در اين تحقيق 22 عدد بود. با توجه به آزمايش‌هاي انجام شده روي مدل فيزيكي و نمودارهاي به دست آمده مي‌توان نتيجه گرفت كه ضرايب زبري گياهان تابعي از شرايط جريان نظير سرعت، عمق و شعاع هيدروليكي و هم‌چنين تابعي از نوع و ميزان پوشش گياهي است. هم‌چنين در شرايط نيمه مستغرق گياهان، با تغيير سرعت، عمق، عدد رينولدز، عمق استغراق و حاصل‌ضرب سرعت در شعاع هيدروليكي در شرايط طبيعي تراكم، ضرايب زبري دارسي- ويسباخ و مانينگ داراي تغييرات غير خطي مي‌باشد.

Tamarix sricta plant grows in riversides of Karun river. Outer body plant in the flood times causes decrease in water velocity, preventing erosion. One of the factors by which the hydraulic resistance is expressed is the roughness coefficient. Measurement of roughness coefficient of the existing plants in these riversides and floodplains, and surveying their effects on the velocity decrease and shear stress of the flow are important. The present research studies roughness coefficient of the plants manning existing in the riverside. Tamaix sricta was studied in non-submerged and sub-critical conditions in a flume with the length of 12.6 m, width of 0.5 m and height of 0.6 m in different velocity, discharge and depth ranges. The height of plants in this study was 35 cm with a natural arrangement in a bench of 2.8 m in length put in the bed of the flume. The total number of the experiments is 22. The results of this study show that roughness coefficients of plants are functions of velocity, depth, hydraulic radius and type of plants. Roughness coefficients in non-submerge condition change nonlinearly with changes in velocity, depth, Reynolds number, submerge depth and (VR) in natural conditions.