هم شكلي مسيرنماها در برخي از زبان هاي ايراني: رويكردي ريزنحو بنيان

Syncretism of Path Expressions in Selected Iranian Languages: A Nanosyntax Approach

مقاله حاضر به بررسي هم شكلي مسيرنماها در سه زبان فارسي، كردي كرمانشاهي و لري (گويش مينجايي) مي پردازد. اين بررسي براساس رويكرد نوين ريزنحو صورت پذيرفته است. از اين رو در بخش مقدمه به تفصيل به معرفي اين رويكرد و نيز آثار پيشين پرداخته شده است. در بخش دوم، علاوه بر تحليل مسيرنمايي، پديده هم شكلي در سه زبان مذكور مورد بررسي قرار گرفته است. داده هاي مربوط به اين زبان ها از گويشوران بومي جمع آوري شده است. ضرورت پرداختن به اين موارد هم شكلي نشان مي دهد ريزنحو تا چه اندازه پاسخگوي موارد هم شكلي در زبان هاي ايراني است و اينكه زبان هاي ايراني از چه الگوي هم شكلي تبعيت مي كنند. الگوي هم شكلي در زبان فارسي به اين صورت است كه مكان نما، مسيرنماي مبدا و مقصد با تكواژ جداگانه اي صورت بندي و مسيرنماي مبدا و گذر با تكواژي واحد ظاهر مي شوند. در اكثر موارد هم شكلي مسيرنماي مبدا و گذر از نوع ظاهري است، چون فعل در واژگاني كردن گره گذر دخيل است. الگوي هم شكلي در كردي كرمانشاهي تابع نوع و جايگاه فعل در گروه فعلي است. در مورد افعال واژه بست پذير، اگر فعل آغازي باشد، الگوي هم شكلي به صورت «مكان نما = مسيرنماي مقصد ≠ مسيرنماي مبدا» و اگر فعل پاياني باشد، «مكان نما = مسيرنماي مقصد = مسيرنماي مبدا» است. در مورد افعالي كه واژه بست نمي پذيرند دو الگوي «مكان نما = مسيرنماي مقصد = مسيرنماي مبدا» و «مكان نما = مسيرنماي مبدا ≠ مسيرنماي مقصد» برقرار است. الگوي هم شكلي در لري اگر فعل آغازي باشد، به صورت «مكان نما = مسيرنماي مقصد ≠ مسيرنماي مبدا» و اگر فعل پاياني باشد، به صورت «مكان نما = مسيرنماي مبدا ≠ مسيرنماي مقصد» مي باشد. اين الگو جزء الگوهايي است كه براي آن تا به حال مصداقي يافت نشده است.

The present paper investigates the syncretism patterns of path expressions in Persian, Kermanshahi Kurdish and Luri (Minjayi dialect) according to Nanosyntax theory. In the introduction, we elaborate Nanosyntax theory by referring to some works as literature review. In the next part, along with explaining Path decomposition, we investigate syncretism patterns in the three mentioned languages. The data is gathered from native speakers. This paper indicates the extent in which Nanosyntax can answer the syncretism in Iranian languages and which patterns they have. The pattern of syncretism in Persian is Location¹Goal¹Source = Route. Most of the time the syncretism of Route = Source is spurious and the reason is that the verb lexicalizes the route node. Syncretism pattern in Kermanshahi Kurdish depends on the position and type of the verb. In the case of verbs which accept enclitics, if the verb is in the initial position, the pattern is “Location=Goal¹Source”; and if the verb is in final position, the pattern will be “Location=Goal=Source”. In the case of verbs which don’t accept enclitics, there are two patterns: “Location=Goal=Source” and “Location= Source≠Goal”. In Luri, if the verb is in the initial position, the syncretism pattern is “Location=Goal≠Source”; and if the verb is in the final position, the pattern will be “Location= Source≠Goal”. According to researches, no language has been found to have the last pattern in Path syncretism.