بررسي دو روش فتوگرامتري و زبري سنج ليزري به منظور اندازه‌گيري ميكروتوپوگرافي خاك

A Study of Soil Microtopography Using Photogrammetry and Laser-Scaning Methods

اساس كار ارائه شده بر مبناي تهيه يك مدل رقومي زمين (DEM) در دو ماكت با ابعاد 50×50 سانتي متر و با شرايط زبري متفاوت (زبري تند و زبري ملايم) مي‌باشد. براي تهيه DEM از دو روش زبري‌سنج ليزري و فتوگرامتري استفاده شد. تصاوير فتوگرامتري در دو تكرار و در تاريخ‌هاي متفاوت به‌دست آمد. روش ليزري با داشتن صحت و دقت بسيار بالا به عنوان روش شاهد به منظور ارزيابي روش فتوگرامتري در نظر گرفته شد و سپس اين دو روش با استفاده از پارامترهاي مختلف آماري و خصوصيات خاك مانند هيستوگرام‌هاي شيب و ارتفاع مورد مقايسه قرار گرفتند. در نهايت با استفاده از مدل‌هاي رقومي زمين دو روش ميزان ضريب زبري تصادفي (RR) و حداكثر نگهداشت سطحي خاك تعيين شد. RR عنوان نماينده ميكروتوپوگرافي سطح خاك و يكي از عوامل كليدي در بسياري از فرآيندهاي هيدروليكي و فرسايش مورد مطالعه قرار گرفت. ميزان خطاي RR محاسبه شده به وسيله روش فتوگرامتري در مقايسه با ليزري به طور متوسط 10 درصد در ماكت با زبري پايين و 5 درصد در ماكت با زبري بالا مي‌باشد. اين ميزان خطا در محاسبه حداكثر نگهداشت سطحي (MDS) بين 2 تا 34 درصد يعني حداكثر حدود 0/17 ميلي‌متر تغيير مي‌كند. در اين تحقيق روش، فتوگرامتري مدل رقومي با شيب ملايم‌تري براي ماكت با زبري بالا در مقابل ليزري (يعني به طور متوسط حدود 40/5 در برابر 46 درجه براي ليزري) و شيب تندتري براي ماكت با زبري پايين (متوسط23/5 در مقابل 20/7 براي ليزري) ارائه داده است. نتايج اين تحقبق نشان مي‌دهد كه روش فتوگرامتري روشي مناسب براي تخميني با دقت كافي از ميزان RR و تخمين مناسبي از ميزان MDS مي‌باشد.

At present, soil surface characteristics (SSC) are recognised as key parameters controlling infiltration rates, runoff generation and erosion. Microtopography of surface among SSC is the main one. The work presented in this paper is based on a set of digital elevation models (DEMs) supplied by two different methods: Laser roughness-meter and photogrammetry method. We used two maquettes. The used maquettes correspond to varying roughness (rough and soft roughness). These methods were compared using different statistical parameters of SSC such as heights and slopes histograms. In addition, we studied estimation of Random Roughness (RR) coefficient and Maximum Depression Storage (MDS). RR is considered as an indicator of microtopography and it is one of the main parameters influencing erosion and runoff-infiltration processes. The obtained RR by photogrammetry method showed, on average, 10 percent difference from laser method for soft maquette and 5 percent for the rough maquette. The range of this difference for the MDS varies from 2 to 34 percent, i.e., maximum 0.17 millimetres. In this study, photogrammetric method gives the DEMs with a lower slope for the rough maquette (on average 40.5 versus 46 for the laser method) and higher slope for the soft maquette (about 23.5 versus 20.7 for the laser method). The results showed the DEMs provided by photogrammetric method is able to perform accurate estimation for RR and provides good estimation for the MDS. Therefore, it can be useful in erosion and hydraulic studies.