تحليل كهن الگويي داستان زال و رودابه

The Archetypal Analysis of the story of Zal-va-Roudabeh

بررسي و تحليل آثار ادبي بر بنياد ديدگاه هاي جديد باعث فهم جنبه ه­اي ناشناخته اثر ادبي مي­ شود. داستان زال و رودابه، كه در آن با مهارتي خاص لطافت عاشقانه با صلابت حماسه درهم آميخته، تركيبي نوآيين و شگفت به وجود آمده، تاكنون از چشم ­انداز نقد روان كاوانه مورد تحليل واقع نشده است. بررسي روان كاوانه­ ي اين داستان بر اساس ديدگاه يونگ و تحليل كه ن­الگوهاي آن، مي ­تواند دريچه ­هاي تازه­اي از معاني نهفته در شاهنامه را بر روي مخاطبان بگشايد. در اين جستار ابتدا مباني نظري ديدگاه يونگ و كهن ­الگوهاي مورد نظر او باختصار معرفي شده­ اند. آنگاه كهن ­الگوهاي آنيما و آنيموس، نقاب، سايه، پير فرزانه و در نهايت فرايند فرديت در داستان زال و رودابه جُسته، به روش كتابخانه ­اي مورد تحليل واقع شده ­اند. نتايج تحقيق نشان مي­دهد كه زال، براي آن كه بتواند پدر جهان پهلوان شاهنامه، رستم، باشد، به نوعي خرد ملكوتي دست مي­ يابد از سنگيني زمين و ماده رها مي ­شود تا به خوديابي(فردانيت) برسد. با رسيدن او به اين مرحله، زمينه براي آميزشي روحاني فراهم مي ­شود و نتيجه­ي اين پيوند، جهان پهلوان شاهنامه است.

Analyzing the literary works based on the modern views leads to understand their unknown sides. The story of Zal-va-Roudabeh which is a unique combination of love and saga, has not been analyzed with the psychoanalytic approach yet. Such an analysis may open a new window to the eyes of the audience. In this article, first, the theory of Jung and its archetypes will be briefly introduced. second, regarding the theory, some of the most frequent archetypes of the story of Zal-va- Roudabeh will be sought and analyzed. The results demonstrate that Zal, earns a kind of divine wisdom and he is released from the heaviness of the matter to be the father of the most eminent hero of Shahname, Rostam, and finally reaches to individuation. Reaching this stage, everything is provided for a divine marriage and the result is the world's hero, Rostam.