ارزيابي كمّي خسارت بيماري نوك سفيدي برگ برنج ناشي از نماتود Aphelenchoides besseyi در شرايط گلخانه و ميكروپلات

Assessment of Quantitative Loss Caused by White Tip Disease (Aphelenchoides besseyi) in Greenhouse and Microplot Conditions

به‌منظور براورد ميزان خسارت نماتود نوك سفيدي برگ برنج روي رقم علي كاظمي، پژوهشي طي سال‌هاي 1384 و 1385 در شرايط گلخانه و ميكروپلات در مؤسسه تحقيقات برنج كشور انجام گرفت. براي اجراي اين آزمون از پلات‌هايي به ابعاد 0/5*1 مترمربع استفاده شد. مايه‌زني نماتودها به‌كمك لوله‌هاي پلاستيكي در مرحله گياهچه و با جمعيت‌هاي 0، 100، 300، 500، 700 و 900 نماتود به ازاي هر گياه انجام شد. ارزيابي خسارت در گلخانه در قالب طرح كاملاً تصادفي و در ميكروپلات با استفاده از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار انجام گرفت. شاخص‌هاي مورد بررسي در اين مطالعه، شامل توسعه علائم بيماري (تعداد بوته‌ها و برگ‌هاي آلوده)، ميزان عملكرد و تراكم جمعيت نماتود در داخل بذر بودند. تجزيه واريانس داده‌ها نشانگر معني‌دار بودن تفاوت تيمارها در پارامترهاي مورد بررسي بود. حداقل جمعيت مورد نياز براي ايجاد علائم و كاهش عملكرد در شرايط ميكروپلات 500 نماتود و در گلخانه 300 نماتود بود. تحليل رگرسيون داده‌هاي گلخانه و ميكروپلات نشان داد كه درصد كاهش عملكرد با جمعيت نماتود هم‌بستگي بالايي دارد ( و ). هم‌چنين هم‌بستگي بين درصد شدت علائم و جمعيت نماتود مثبت و در سطح احتمال پنج درصد معني‌دار گرديد ( و ). نتايج تحليل رگرسيون منجر به ارائه معادله‌هايي شده است كه از آنها ميزان خسارت را مي‌توان از روي جمعيت نماتود براورد نمود.

In order to estimate the loss of rice caused by white tip nematode, (Aphelenchoides besseyi), to Alikazemi cv., two series of experiments were conducted in greenhouse and microplot conditions at Rice Research Institute, Rasht (Guilan province) during 2005-2006. The microplots sizes were 0.5×2 meter. Rice seedlings were inoculated by plastic tube method with 0, 100, 300, 500, 700 and 900 nematodes per plant. The experiments were arranged in greenhouse and microplot conditions as a completely randomized design and completely randomized block design with four replications, respectively. The factors under investigation consisted of symptoms (number of plants and Leaves infected), yield and population density of nematodes. The variance analysis of data showed significant differences among treatments in all parameters. The minimum infestation level leading to symptoms and yield loss in microplot condition (500 nematodes) was greater than greenhouse (300 nematodes). Regression analysis of data revealed that the yield reduction was mainly explained by population of nematodes in greenhouse and microplot (R2= 92.56, R2 = 91.55). Also, there was a positive correlation at 5% level of probability between disease incidence and nematode population (R2= 84.42, R2 = 75.27). The resulting equations from regression can be used to estimate crop loss from population of nematodes.