كاني شناسي ، ژئوشيمي و شرايط تشكيل پلاسرهاي سرشار از تيتان در كانسار خانيك اروميه ، استان آذربايجان غربي

Mineralogy, Geochemistry and Genesis Environment of Khanik Titanium Placer Deposit,Urmia, West Azarbaijan Province, NW Iran

كانسار تيتانيوم خانيك در 82 كيلومتري شمال­ باختري شهر اروميه و در انتهاي شمال باختري پهنه سنندج- سيرجان واقع شده است. اين كانسار بخشي از توده آذرين نفوذي مافيك- اولترامافيك موسوم به مجموعه غازان بوده كه متشكل از دو تيپ كاني ­سازي ايلمنيت ماگمايي و رسوبي نوع پلاسر رودخانه­ اي - آبرفتي مي­باشد. كاني ­شناسي بخش پلاسري شامل كاني‌هاي اصلي ايلمنيت، مگنتيت، هماتيت، آلبيت، هورنبلند و كاني­ هاي فرعي اوژيت، كلينوزوئيزيت، اكتينوليت، گوتيت، مونتموريلونيت و به مقدار ناچيز فورستريت است. بررسي­هاي ميكروسكوپي نمونه­ هاي بخش پلاسري نشان مي­دهد ايلمنيت به شكل دانه ­اي مجزا و هم­چنين تيغ ه­اي درون مگنتيت حضور دارد. تركيب شيميايي نمونه ­هاي پلاسري منطقه مورد بررسي در نمودار Al2O3/TiO2 در برابر SiO2 و نمودار (Hf/Yb)×10 در برابر La/Th نشان مي ­دهد كه سنگ خاستگاه (پروتوليت) رسوبات پلاسري خانيك، سنگ­هاي آذرين مافيك (بازيك) مي­باشند. الگوي توزيع REEs بهنجار شده به كندريت نيز تفريق كم LREEs از HREEs همراه با آنومالي­هاي كم و منفي Eu را نشان مي‌دهد كه نشانگر تركيب مافيك سنگ­ خاستگاه رسوبات پلاسري است. شاخص­ هاي Ni/Co، Cu/Zn و U/Th نشانگر محيط اكسيدي براي تشكيل اين ذخيره بوده و شاخص­ شيميايي هوازدگي (CIW') نيز دلالت بر شدت بالاي فرايندهاي هوازدگي در طي تكوين رسوبات پلاسري منطقه مورد بررسي دارد.

The Khanik titanium deposit is located at 82 km northwest of Urmia city in Sanandaj-Sirjan structural zone.This deposit is a part of Qazan mafic-ultramafic intrusive complex bearing two types of mineralization: 1) magmatic ilmenite and 2) sedimentary type of alluvial placer. The main minerals of placer is consist of ilmenite, titanomagnetite, magnetite, hematite, albite, hornblende and its secondary minerals include augite, clinozoisite, actinolite, goethite, montmorillonite and some forsterite. Microscopic studies of placer samples show the ilmenite as of individual grains and lamella inside the magnetite. The chemical composition of placer samples the diagrams of Al2O3/TiO2 versus SiO2 and (Hf/Yb) × 10 versus La/Th indicates the protolith of source rock as an igneous mafic rock. The REEs distribution, normalized in respect to chondrite shows lower distribution of LREEs in respet to HREEs with low negative anomalyof Eu in the Khanik sediments implying a mafic source rock. Ni/Co, Cu/Zn, U/Th indexes and authigenic U represents oxidizing environment at the time of deposit formation. Chemical weathering index (CIW') also indicates a high degree of weathering processes during the development of this placer.