مطالعه‌ي كيفي تجارب مادران از آموزش مسايل جنسي به دختران نوجوان با تاكيد بر عوامل فرهنگي

A qualitative study on mothers’ experiences from sex education to female adolescents underlining cultural factors

مقدمه: آموزش مسايل جنسي بسته به هنجارهاي فرهنگي هر منطقه و كشور، متفاوت است. مطالعات زيادي نشان مي‌دهند كه والدين، نقش بسيار مهمي در صحبت كردن با كودكان‌ در مورد مسايل جنسي ايفا مي‌كنند و در اين ميان، جايگاه مادر بارزتر است و بيشتر نوجوانان به خصوص دختران، اين مسايل را از مادران خود فرا‌مي‌گيرند. پژوهش حاضر نيز با هدف درك عميق تجارب مادران از آموزش مسايل جنسي به فرزندان دختر انجام شد. روش‌كار: اين پژوهش مطالعه‌اي كيفي از نوع پديدارشناسي است. نمونه‌گيري با استفاده از روش مبتني بر هدف و تا حد رسيدن به اشباع انجام گرفت. نمونه‌ي مطالعه 13 مادر داراي فرزند دختر 11 تا 18 ساله‌ي ساكن در شهر مشهد بودند. براي جمع‌آوري اطلاعات از مصاحبه‌ي نيمه ساختاريافته استفاده شد و تحليل داده‌ها به روش تحليل محتواي مورس صورت گرفت. يافته‌ها: در طي پژوهش 4 مضمون اصلي كه هر كدام حاوي طبقات و زيرطبقاتي بودند، استخراج شد. مضامين اصلي عبارت بودند از: "آموزش درباره‌ي بلوغ و قاعدگي"، "آموزش درباره‌ي رابطه‌ي جنسي"، "سن مناسب براي آموزش مسايل جنسي" و "فرد مناسب براي آموزش مسايل جنسي". نتيجه‌گيري: با وجود تمام تحولات فرهنگي در خصوص آموزش مسايل جنسي در خانواده‌ها، هم‌چنان فرهنگ عرفي در جامعه و خانواده‌ها با بعضي جوانب آموزش مسايل جنسي با احتياط برخورد كرده و مادران در اين حيطه، احساس عدم كفايت مي‌كنند. لذا طراحي و اجراي مداخلات آموزشي جهت ارتقاي سطح آگاهي مادران و لزوم هماهنگي و همراهي خانه و مدرسه براي نتيجه‌گيري بهتر ضروري به نظر مي‌رسد.

Introduction: Sex education may differ depending on the cultural norms of each region and country. A great number of studies show that parents play a very important role in talking to their children about sexual matters. In this context, mother’s position is more prominent, and most teenagers especially girls learn about these issues from their mothers. The present research aimed to deeply understand mothers’ experiences from sex education to their daughters. Materials and Methods: It is a qualitative, phenomenological research study, which was conducted using semistructured interviews and purposive sampling was conducted until reaching the saturation level. The sample consisted of 13 mothers who lived in Mashhad and had 11- to 18-year-old daughters. Semi-structured interviews were adopted for gathering information and data was analyzed using Morse’s content analysis method. Results: Four main themes, each of which had categories and subcategories, were extracted. The main themes were: “education on puberty and menstruation,” “education on sexual intercourse,” “proper age for sex education,” and “proper person for sex education.” Conclusion: In spite of all cultural developments regarding sex education in families, the dominant culture of society and families is still cautious about certain aspects of sex education and the mothers feel insufficiency about it. Hence, planning and implementing educational interventions for enhancing mothers’ knowledge and a coordination between school and home with regard to this issue seem necessary for achieving better results.