مقايسه تطبيقي مكان‌ يابي فضاي سوم و نقشه شناختي احساس امنيت در فضاي شهري (نمونه موردي شهر اصفهان)

Comparative Analysis about Third Space location and cognitive map of citizen safety feeling, Toward a strategy to reduce fear of crime- Case study: Esfahan

ارتقاي امنيت شهر و كاهش ترس از جرم همواره موردتوجه حوزه‌هاي گوناگون دانشي بوده است. عليرغم وجود آمار جرم، حس ناامني و ترس از جرم به‌عنوان مبحثي مجزا و متأثر از جرم، فاقد آمار رسمي است. با توجه به اهميت ارتقا حس امنيت فضا، به نظر مي‌رسد پاسخگويي به بخشي از اين نياز مهم در فضاهاي همگاني شهر، نظريه فضاي سوم به‌عنوان فضاي شهري فراتر از مكان زيست و كار است كه با ارائه معيارهايي جهت افزايش پويايي و كارايي فضا، بستر تعاملات اجتماعي و حضور فعال شهروندان را فراهم مي‌آورد. تحقيق حاضر با بررسي موقعيت مناطق واجد حس امنيت بيشتر و سنجش موقعيت فضاي سوم «در حوزه‌هاي پنج‌گانه شهر اصفهان» درصدد آزمون تطبيق‌پذيري اين دو است. نقشه شناختي حس امنيت در قالب پرسشنامه شهروندي از 385 نفر در 5 حوزه شهر اصفهان در نيمه دوم سال 1392 تهيه و با استخراج گزينه فضاهاي واجد امنيت در حجم آماري مشابه با استفاده از آزمون ليكرت مقياس بندي شده است، سپس نتايج در ارتباط با نقشه فضايي فضاي سوم حاصل از امتيازدهي و مقياس بندي متخصصان شهرسازي به روش سلسله مراتبي در شهر موردبررسي قرار گرفته است. مطالعات بيانگر تأثير ويژگي‌هاي فضاي سوم در ارتقا حس امنيت محيطي (كاهش ترس از جرم) در شهروندان است. حس امنيت شهروندان در فضاهاي شهري به ترتيب نزولي در حوزه‌هاي مركز، شرق، جنوب، غرب و شمال اصفهان با رتبه دهي متخصصان شهرسازي به فضاي سوم در حوزه‌هاي شهري هماهنگي دارد. ارتقا احساس امنيت شهر درگرو مطالعات زيربنايي، شناخت عوامل مؤثر و برنامه‌ريزي جهت ارتقا كيفيت كالبدي-اجتماعي محيط است. به نظر مي‌رسد فضاي سوم به‌عنوان راهكار مؤثر اجتماعي-محيطي مي‌تواند زمينه‌ساز ارتقاي حس امنيت شهروندان گردد.

Designing and planning safe public spaces means creating spaces that enhance safety and safety feeling. While designers and architects place special focus on visibility, lighting, landscaping, and pedestrian traffic in order to detract the fear of crime measures nearly none of them proposed the urban space model to conquer this issue. Third Place as any public place used for informal, voluntary, regular urban life, coined by Oldenburg (1999). It can cause some individual-social benefits for people. One of the best opportunities for this space is social communication. This study attempts to analyze where fear of crime actually means to citizens in the context of urban life evaluated to Third Place over that community. Combining quantitative and qualitative methods, this study seeks an urban solution by testing the district of feeling safe and third place range to find out if they are overlapped or not. The model starts by assuming that the fear of crime is related to experienced levels of urban space quality. We proposed a relationship between the cognition maps of feeling safe and quality of urban spaces in a city. Each family interviewed at the first stage was classified according to 5 zones of Esfahan. Totally 385 persons grouped in 130 families (with at least 3 person) were considered by random to name five places of city with the qualities that matched safe feeling, then the collected data turned to the cognition map in order to clarify statues of the five zones. To assess third place, 3 expert urban designers were interviewed to score five zones of Esfahan in order to Third Place criteria. The result through AHP method is the ranking of the zones in order to qualifying Third Place criteria and its map. Analyzing both maps together, the result shows that it is proper to distinguish Third Place criteria and feeling of safety in Esfahan. Moreover there are suggested qualities in detail to improve the safe feeling and reduce the fear of crime.