مناسبات تصوف و الازهر با وهابيت در مصر (مطالعه موردي: رويكرد عبدالحليم محمود)

(Relations between Sufism and Al-Azhar with Wahhabism in Egypt (Case Study: Abdul Halim Mahmood's Approach

رشد روزافزون جريان وهابيت در سرزمين هاي اسلامي، به ويژه در مصر، از گذشته تا كنون يكي از مهم ترين دغدغه هاي عالمان الازهر بوده است. مشايخ الازهر براي تقابل با وهابيت براساس شرايط زماني رويكردهاي مختلفي را پي گرفته اند. در اين ميان نقش عبدالحليم محمود، بسيار قابل تامل است. رويكرد وي در تقابل با وهابيت، ايجابي و معطوف به تقويت جريان رقيب سلفيت، يعني تصوف بوده است. عبدالحليم محمود كوشيده است باترويج تصوف ازطريق نشان دادن صوفيان بزرگ به عنوان الگوي كامل، در قالبي همه فهم و جذاب، به مقابله با وهابيت بپردازد. علاوه براين انتشار آموزه ها و تعاليم صوفيانه از راه هاي گوناگون، به ويژه در دوراني كه خود با عنوان امام اكبر الازهر شناخته بود، نقش مهمي در گسترش و عمق بخشيدن به فرهنگ معنوي- اخلاقي و منعطف تصوف و كم كردن تاثير وهابيت، رويكرد خشن و فرهنگ تكفيري آن داشت. واقعياتي كه باعث شد تا علاقه مردم به فرهنگ و آداب و رسوم صوفيانه همچون زيارت، توسل و برگزاري مراسم ميلاد اهل بيت پيامبراكرم و اولياء الهي كه نقطه مقابل وهابيت بود، بيشتر و فرهنگ جامعه نسبت به وهابيت ايمن شود.

The developing of Wahhabism in Islamic domains, especially in Egypt, has been one of the most important concerns of Al-Azhar scholars since the past. The Sheikh of al-Azhar has been following different approaches to counteracting Wahhabism based on time constraints. Meanwhile, the role of Abdul Halim Mahmoud is very significant. In contrast to Wahhabism, his approach was positive so focused on strengthening the Sufism as a rival of the Salafism. Abdul Halim Mahmoud tried to restrain Wahhabism through promoting Sufism by showing the great Sufis as a model in a All-understandable and attractive format. In addition, the publication of Sufi teachings in various ways, especially in the era known as Imam Akbar al-Azhar, Played an important role in expanding and deepening the spiritual, moral and flexible culture of Sufism and minimizing the impact of Wahhabism, its harsh approach, and its takfiri culture. The facts that caused the attraction of the people to the culture and customs of Sufism, such as pilgrimage, recourse and celebration of the birth of the Prophet Muhammad (PBUH), and the Guardians of God, Awliya, which was the opposite of Wahhabism, increased so the culture of society which secured it from the danger of Wahhabism.