ارزيابي ريسك محيط زيستي سد شفارود گيلان درمرحله ساختماني با استفاده از روش هاي تصميم گيري چند شاخصه

Environmental Risk Assessment of Shafarood Dam by using Multi-Attribute Decision Making Method

سد شفارود در 22 كيلومتري شهر هشتپر در استان گيلان واقع است. به منظور شناسايي مخاطرات زيست محيطي ناشي از ساخت و ساز اين سد آلاينده هاي آب هاي سطحي و زير زميني و هوا موورد سنجش قرار گرفت و با استانداردها مقايسه شد. ارزيابي ريسك زيست محيطي مرحله ساختماني اين سد نيز پس از شناسايي فعاليت هاي سد و محيط زيست تحت تاثير آن با توجه به شدت اثر، احتمال وقوع و پيامدهاي احتمالي مواجهه آن بر انسان، محيط زيست وتجهيزا ت با استفاده از روش هاي تصيم گيري چند شاخصه منتخب شامل روش هاي TOPSIS فازي و AHP بوه انجام رسيد. بدين منظور كار شناسايي ريسك ها در قالب روش دلفي به انجا رسيد. در ادامه عوامل مولد ريسك در قالب رويداد هاي طبيعي، بيوفيزيكي و انساني طبقه بندي گرديدند. با به كارگيري روش هاي تصميم گيري چندشاخصه، ابتد ا در قالب روش TOPSIS و به كمك نر م افزا ر EXCEL ، كار اولويت بندي عوامل مولد ريسك به انجا رسيد. جهت اولويت بندي ريسكها بر اساس اهميت، از فرآيند تحليل سلسله مراتبي و از طريق وارد كردن مقادير ترجيحات به نرم افزار Expert Choice اقدا گرديد. در روش TOPSIS عامل خاكبرداري و خاكريزي و عوامل حفاري و انفجار به ترتيب با وزنهاي 3/771 2/981 2/851 به عنوان رتبه هاي اول تا سوم معرفي گرديد. هاچنين در روش AHP ، عامل خاكبرداري و خاكريزي با وزن 0/897 اولويت نهايي اول و عوامو ل حفاري و انفجار نيز، با وزنهاي 0/694 و 0/677 نهايي اولويتهاي دو و سو را كسب كردند. در ادامه راهكارهايي جهت كنترل و كاهش ريسك هاي شناسايي شده ارائه گرديد. مرطوب نگه داشتن مرتب خاكريزها و توليد غبار كاتر در حين تخليه بار، حداقل جابجايي خاك در فصول بارندگي و جلوگيري از برداشت مصالح قرضه از بستر و حاشيه رودخانه به عنوان مهاترين اقدامات اصلاحي معرفي مي شوند.

Shafarood Dam is located at 27 km from the Hashtpar city of Guilan Province. In order to identify the environmental hazards caused by the construction of the dam measured and compared was with standards pollutions of surface water and groundwater and the air. To this, following identification of tasks and the environment of the study area with respect to the intensity, probability and possible consequences of those effects on the human, environment and equipment by using Topsis Fuzzy and AHP methods; identification and categorization of risks were performed under Delphi methods. To more, risk factors were categorized under natural, biophysical and human events. Scientific methods applied in this study are TOPSIS and AHP, which constitute MADM method. Then, to prioritize risk factors based on their importance, Analytic Hierarchy Process (AHP) method was used by way of entering values to Expert Choice Software. In the TOPSIS method; excavation and backfilling, drilling explosion works were given weights of 3.771, 2.981 and 2.851 respectively and were ranked from first to third. In AHP method; excavation and backfilling were given a final weight of 0.897 with the first priority, whereas the drilling and explosion were given final weights of 0.677 and 0.694 with the second and third priority.The more presented strategies to control and reduce identified risks. Keep moist levee and produce less dust during unloading times, Minimum soil translocation in season rainfall and prevent the movement of soil material at least on loan from the main river bed and corrective measures are introduced.