ملاحظات ژئومورفولوژيكي در برنامه ريزي و توسعه پايدار شهرهاي مناطق خشك و نيمه خشك با استفاده از مدل SWOT (نمونه موردي: شهر قم)

استقرار و پيدايش شهر تابعي از شرايط محيطي و موقعيت جغرافيايي است. زيرا پديده هاي طبيعي در مكان گزيني، پراكنش و توسعه فيزيكي شهري اثر قاطعي دارند. بنابراين اولين گام در راه برنامه ريزي و اجراي توسعه پايدار شهري، شناسايي سيستماتيك و همه جانبۀ شهر از تمامي زوايا خواهد بود. شهرهاي مناطق خشك و نيمه خشك نيز از جمله موارد خاص در زمينه مسائل طبيعي خصوصاً ژئومورفولوژيكي هستند كه در جهت برنامه ريزي آنها بايد انديشيد. در گذشته معمولاً برنامه-ريزان، واحدهاي ژئومورفولوژيكي و توپوگرافي را ايستا در نظر مي گرفتند و اشكال ناهمواري¬ها را ، تقريباً ثابت و غير متغيير تصور مي نمودند. در حالي كه امروزه اثبات گرديده است، اين واحدها، ايستا نبوده و با پويايي و ديناميسم طبيعي در ارتباط مي باشند و عدم توجه به اصول و مكانيسم ها مورفولوژيكي، تعادل مورفولوژيكي و ديناميكي را به هم خواهد زد و چه بسا باعث بروز خسارتهاي جبران ناپذيري گردد. در اين پژوهش، با استفاده از روش تحليلي-توصيفي و مطالعۀ خصوصيات يكي از شهرهاي مناطق خشك ونيمه خشك كشور و بررسي توان ها و قوت هاي آن در قالب يك روش برنامه ريزي(سوات)، تعيين گرديد كه توجه سيستمي به شهر از مهمترين اقدامات در برنامه ريزي مي باشد. انجام بررسي هاي لازم اين امر را ثابت كرد كه شهر قم با وجود داشتن محدوديت هاي محيطي، داراي فرصت هاي فراواني در زمينۀ گردشگري طبيعي، بكارگيري و بهره برداري از منابع طبيعي و... مي باشد و توجه به آن ها، نه تنها موجب افزايش توان اقتصادي منطقه مي گردد، بلكه با برنامه ريزي درست و هدفمند مي توان از مشكلات و مخاطرات احتمالي آينده، تا حد ممكن جلوگيري و درصورت بروز حادثه از شدت آسيب هاي آن كاست.