مكاشفات پيشگويانه در اشعار حافظ شيرازي

Prophetic revelations in Hafez Shirazi’s poems

ادبيات مكاشفه اي، به عنوان يك نوع ادبي در حوزه متون ادبيِ ديني و عرفاني مطرح است و با كاركرد اميدآفريني و نويدبخشي براي «آينده»، در عين خبر دادن از اسرار و رموز «گذشته»، مورد توجه و استقبال بوده است. اين پژوهش، پس از مروري بر اين نوع ادبي و تاريخچه آن و بررسي انواع مكاشفه، مكاشفات پيشگويانه حافظ شيرازي را مورد نقد و تحليل قرار داده، مشابهت هاي موجود در نگرش و موتيف هاي اين شاعر و انديشمند بزرگ را در مقايسه با كليات مطرح در اين نوع ادبي تبيين نموده است. نتايج تحقيق گوياي آن است كه فراواني وجود نمادهاي پيام آوري چون هاتف، سروش، صبا، نسيم و... مويد تعمدي بودن ورود منظورهاي پيشگويانه و مكاشفه اي در شعر حافظ بوده است. اين نوع ادبي، در كلام لسان الغيب، با به كارگيري عناصري چون اسطوره، مكاشفه، رويا و خواب، تمثيل، سمبل و استعاره، توانسته است اهداف و تعاليم هستي شناسانه، گاه عارفانه، گاه مطايبه آميز و اغلب نويدبخش و اميدوارانه خود را گسترش دهد.

Revelatory literature is considered as a literary genre in the field of religious and mystical literary texts and it has been well received due to the function of hope and promise for the "future"، while communicating the mysteries of "the past." After reviewing this literary genre، its history، and types of revelations، Hafez Shirazi’s prophetic revelations are analyzed and similarities in the attitudes and motifs of this great poet and scholar compared to the basic principles of this literary genre are discussed. The results of the research indicate that the frequency of messenger symbols such as Hatef، Soroush، Saba، and Nasim، confirms the deliberate use of prophetic and revelatory purposes in Hafez’ poetry. This literary genre، in the words of Lassan al-Gheyb، has helped to extend ontological، sometimes mystical، sometimes humorous، and often promising and hopeful goals by using elements such as myth، revelation، dream، allegory، symbol and metaphor.